Έχετε σκεφθεί ότι αν οι οίκοι αξιολόγησης κάποια στιγμή αναθεωρήσουν τον συμβατικό τρόπο με τον οποίο καταλήγουν στις πιστοληπτικές αξιολογήσεις τους, ενσωματώνοντας εκτός των χρηματοοικονομικών και επιχειρηματικών κινδύνων τους παράγοντες ESG ως κεντρικό στοιχείο της αξιολόγησης τους, πιθανότατα να οδηγηθούμε σε μεγάλες ανατροπές στις αξιολογήσεις των εταιρειών;
Δεδομένου ότι η αγορά των ομολόγων απευθύνεται και σε μακροπρόθεσμους επενδυτές, οι τελευταίοι θα πρέπει να κατανοήσουν ότι αυτή τη στιγμή δεν μπορούν να αξιολογήσουν επαρκώς τον μακροπρόθεσμο πιστωτικό κίνδυνο ενός εκδότη με βάση μόνο την πιστοληπτική του ικανότητα.
Είναι εξίσου σημαντικό να αναζητήσουν την έκθεση του εκδότη στους κινδύνους ESG, μέχρι η διαδικασία αυτή να αναληφθεί από τους οίκους αξιολόγησης.
Το Ινστιτούτο Ενεργειακής Οικονομίας και Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης - εφεξής IEEFA - εξετάζει ζητήματα που σχετίζονται με τις ενεργειακές αγορές, τις τάσεις και τις πολιτικές. Η κύρια αποστολή του είναι να επιταχύνει τη μετάβαση σε μια ποικιλόμορφη, βιώσιμη και κερδοφόρα ενεργειακή οικονομία.
Σε πρόσφατη ερευνητική μελέτη σε περισσότερες από 700 εταιρείες η εξαιρετική Hazel Ilango - ενεργειακή χρηματοοικονομική αναλύτρια του Ινστιτούτου που καλύπτει τις αγορές χρέους-ανέδειξε ακριβώς αυτό το γεγονός: Oι επιδόσεις στην περιβαλλοντική, κοινωνική και εταιρική διακυβέρνηση - ESG - μιας εταιρείας δεν έχουν άμεση σχέση με την πιστοληπτική της αξιόλογηση.
Οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης εξακολουθούν να αξιολογούν τις εταιρείες με τον παραδοσιακό τρόπο, παρά το γεγονός ότι καταβάλλουν προσπάθειες να παράγουν λεπτομερείς βαθμολογίες ESG και έχουν προχωρήσει αρκετά σε σχέση με το παρελθόν όσον αφορά τις προοπτικές των τομέων που σχετίζονται με τους υδρογονάνθρακες.
Όμως όσο και αν το πλαίσιο αξιολόγησης έχει ενισχυθεί με τις ESG βαθμολογίες, στην ουσία είναι μια «ανασυσκευασμένη έννοια» όπως παρατηρεί η Illango των μακροχρόνιων αρχών αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας.
Σε απλά ελληνικά, μια εταιρεία μπορεί να έχει αδύναμο πιστωτικό σκορ ESG, να είναι εντάσεως άνθρακα ή να μην έχει ξεκάθαρο business plan όσον αφορά την «πράσινη» μετάβαση της και ωστόσο να της αποδοθεί υψηλός επενδυτικός βαθμός λόγω της υψηλής ικανότητάς της να αποπληρώσει το χρέος της τα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια.
Μια εταιρεία αυτού του προφίλ όμως μπορεί να μην ταιριάζει σε έναν επενδυτή με μακροπρόθεσμο ορίζοντα - άνω των 5 ετών - καθώς μπορεί να εκτεθεί σε απότομες υποβαθμίσεις αξιολόγησης λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Για να γίνουμε περισσότερο κατανοητοί ας δώσουμε ένα παράδειγμα: Αν συγκρίνουμε την κρατική εταιρία China Huaneng με την δανέζικη υπεράκτια εταιρεία αιολικής ενέργειας Orsted , θα δούμε ότι η Orsted έχει πιστοληπτική αξιολόγηση «BBB» από την S&P και τη Fitch.
Η China Huaneng από την άλλη, βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα και είναι ευάλωτη σε κινδύνους λανθάνοντος ενεργητικού, παρά ταύτα διατηρεί ένα εύρος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας «Α» και στους τρεις οργανισμούς.
Αυτό υπογραμμίζει το κύριο εύρημα της έρευνας της Illango, ήτοι ότι οι αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας δεν αλλάζουν εάν ένα επιχειρηματικό μοντέλο κινηθεί προς μια μεταβατική οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
Επομένως, η τρέχουσα μεθοδολογία δεν ενθαρρύνει τη χρηματοδότηση στις εταιρείες που επενδύουν έγκαιρα σε πράσινες τεχνολογίες και εως εκ τούτου οι επενδυτές ομολόγων θα συνεχίσουν να χρηματοδοτούν εταιρείες έντασης άνθρακα ακόμα και με φτωχά «πράσινα» πρότυπα, λόγω των υψηλών επενδυτικών αξιολογήσεών τους.
Και εδώ προκύπτει το θεμελιώδες ερώτημα: Εάν το πιστωτικό πλαίσιο παραμείνει «business as usual», πώς θα επιλυθούν τα προβλήματα του «πραγματικού» κόσμου όπως η κλιματική αλλαγή και η κοινωνική ανισότητα;
Οι αλλαγές που είναι μπροστά μας
Οι οίκοι αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας έχουν τη δυνατότητα να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση της βιώσιμης χρηματοδότησης του χρέους, ιδίως εν όψει της ανάγκης να πραγματοποιηθεί το 70% των επενδύσεων σε καθαρή ενέργεια κατά την επόμενη δεκαετία για να επιτευχθούν μηδενικές εκπομπές έως το 2050.
Ως εκ τούτου, ένα κρίσιμο βήμα είναι να ενσωματωθούν άμεσα οι παράγοντες ESG στη μεθοδολογία αξιολόγησής τους.
Ήδη οι τρεις εταιρείες αξιολόγησης S&P Global Ratings,Moody’s και Fitch Ratings βλέπουν όλο και περισσότερο τον βαθμό ESG των εταιρειών, όμως αυτό δεν είναι αρκετό.
Με βάση την ανάλυση της IEEFA για 721 εταιρείες τον Σεπτέμβριο του 2022, δεν υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ των βαθμολογιών ESG και των αξιολογήσεων πιστοληπτικής ικανότητας τους, παρά το γεγονός ότι και οι τρεις οργανισμοί παρέχουν λεπτομερείς βαθμολογίες ESG στους επενδυτές ομολόγων.
Βλέπετε, δεν είναι τόσο εύκολο να δημιουργηθεί μια σύνδεση μεταξύ των βαθμολογιών ESG των εταιρειών και των πιστοληπτικών αξιολογήσεών τους.
Μία από τις προκλήσεις είναι η αναντιστοιχία μεταξύ των παραγόντων ESG και του χρονικού ορίζοντα των αξιολογήσεων πιστοληπτικής ικανότητας των εταιρειών.
Κατά την αξιολόγηση των κινδύνων ESG ως μέρος της αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας, οι οργανισμοί αξιολόγησης λαμβάνουν υπόψη τέσσερις βασικούς παράγοντες: ορατότητα, πιθανότητα, σοβαρότητα και χρονοδιάγραμμα.
Εάν οι κίνδυνοι ή οι παράγοντες ESG είναι βέβαιοι, ποσοτικοποιήσιμοι και αρκετά σοβαροί ώστε να επηρεάσουν την πιστοληπτική ικανότητα, λαμβάνονται υπόψη στις εκτιμήσεις αξιολόγησης. Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όμως με όλους τους παράγοντες ESG.
Ένας φόρος εκπομπών άνθρακα, για παράδειγμα, είναι ένας ποσοτικοποιημένος κίνδυνος που θα συμπεριληφθεί στις οικονομικές προβλέψεις, αλλά το πιθανό μελλοντικό κόστος ενός ακραίου καιρικού φαινομένου θα αποκλειστεί λόγω της αβεβαιότητας του χρόνου εμφάνισης του και των επιπτώσεών του.
Οι κίνδυνοι όμως που σχετίζονται με την αλλαγή του κλίματος, όπως οι πλημμύρες, οι πυρκαγιές, η ανυδρία, τα έντονα καιρικά φαινόμενα κ.ο.κ, εκθέτουν τις εταιρείες που απειλείται ο κύκλος εργασιών τους σε κίνδυνο και επομένως έχουν υψηλότερη πιθανότητα αθέτησης των υποχρεώσεων τους προς τους ομολογιούχους.
Τρανταχτό παράδειγμα είναι η περίπτωση της Pacific Gas and Electric Company, η οποία αντιμετώπισε υποχρεώσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων που σχετίζονταν με τις πυρκαγιές μεταξύ του 2015 και 2018. Στη συνέχεια, η S&P και η Moody’s υποβάθμισαν την αξιολόγηση της εταιρείας και η εταιρεία τελικά κήρυξε πτώχευση στις 29 Ιανουαρίου 2019.
Όπως χαρακτηριστικά καταλήγει η Illango, το παραπάνω παράδειγμα υπογραμμίζει ότι ο κίνδυνος που θεωρείται αβέβαιος σήμερα για μια εταιρεία, θα μπορούσε να οδηγήσει σε υποβάθμιση πολλών βαθμίδων αύριο και τελικά, σε χρεοκοπία, κάτι που επηρεάζει σοβαρά τους κατόχους ομολόγων.
Επίσης, αποτελεί ένα μια απτή απόδειξη ότι το τρέχον μοντέλο πιστοληπτικής διαβάθμισης είναι μάλλον «κοντόφθαλμο» και όχι αρκετά διαισθητικό ώστε να παρέχει ένα σήμα έγκαιρης προειδοποίησης.
Συμπερασματικά λοιπόν, ένας εκδότης που αντιμετωπίζει μακροπρόθεσμα αυξημένους κινδύνους ESG, ιδίως κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα, μπορεί να αντιμετωπίσει απότομη υποβάθμιση της αξιολόγησης του -πολλές φορές πολύ νωρίτερα από το αναμενόμενο, όπως ακριβώς πολύ νωρίτερα εξελίσσεται η κλιματική αλλαγή- αυξάνοντας την πιθανότητα σημαντικής υποχώρησης της τιμής των ομολόγων του.
Προτάσεις για την ενσωμάτωση παραγόντων ESG στις αξιολογήσεις
Αυτές οι προκλήσεις δεν έχουν γρήγορη λύση, δεδομένης της πολυπλοκότητας γύρω από τις μεθόδους αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας. Ωστόσο, τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα κερδίζουν έδαφος και χρίζουν περισσότερης προσοχής.
Η Ilango πιστεύει ότι η συμβατική μεθοδολογία αξιολόγησης απαιτεί μια γενική αναθεώρηση για να συμπεριλάβει τον μακροπρόθεσμο κίνδυνο και να παράγει ένα απτό αποτέλεσμα στις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας που θα λαμβάνουν υπόψη τους παράγοντες ESG.
Προτείνει τη διενέργεια αυτόνομης αξιολόγησης κινδύνου ESG μέσω ποιοτικής βαθμολόγησης των περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων στη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα, ακριβώς όπως κάνουν ήδη οι φορείς κατά την εξέταση της διακυβέρνησης.
Την ίδια στιγμή θα μπορούσαν οι οίκοι αξιολόγησης να εισαγάγουν μέτρα διπλής αξιολόγησης. Για παράδειγμα, μπορούν να δώσουν σε μια εταιρεία μια αξιολόγηση «BBB» με βάση τη συμβατική πιστοληπτική αξιολόγηση και στη συνέχεια, να εκδώσουν μια αναβάθμιση ή μια αξιολόγηση προσαρμοσμένη από τα ESG κριτήρια σε «Α» για να αναγνωρίσουν τη σημαντική στρατηγική της για την απαλλαγή από τον άνθρακα.
Επιπλέον, οι οίκοι αξιολόγησης θα μπορούσαν να υιοθετήσουν μια πιο λεπτομερή προσέγγιση για τα ζητήματα ESG συμπεριλαμβάνοντας και δημοσιεύοντας ανάλυση σεναρίων για να ποσοτικοποιήσουν τις μακροπρόθεσμες τάσεις και τον κίνδυνο.
Όπως και να έχει, μέχρι να γίνουν όλα αυτά, ως επενδυτές όταν τοποθετούμαστε σε ομόλογα με μακροπρόθεσμο ορίζοντα, καλό θα ήταν πέραν της πιστοληπτικής διαβάθμισης να συμπεριλάβουμε στην έρευνα μας τη βαθμολογία ESG, καθώς οι κίνδυνοι που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή θα υπονομεύουν ολοένα και περισσότερο τα πιστωτικά προφίλ πολλών εκδοτών χρέους.
Ειδικότερα, οι βιομηχανίες που είναι εκτεθειμένες στους κλιματικούς κινδύνους ενδέχεται να αντιμετωπίσουν σοβαρή υποβάθμιση της αξίας των περιουσιακών τους στοιχείων και καίριες διαταραχές στη λειτουργία των αλυσίδων εφοδιασμού.
Κατά συνέπεια, το κόστος του κεφαλαίου θα μπορούσε να αυξηθεί εάν οι επενδυτές χάσουν την εμπιστοσύνη τους στην ικανότητα της εταιρείας να διαχειριστεί τόσο τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα όσο και και την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στον κύκλο εργασιών της.
Σύμφωνα μάλιστα με υπολογισμούς της Fitch, πολύ πιθανόν έως το 2035 μια στις πέντε εταιρείες να βρεθεί αντιμέτωπη με σοβαρή υποβάθμιση της πιστοληπτικής της αξιολόγησης.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά,συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
