Η απόφαση των οκτώ χωρών μελών του ΟΠΕΚ+ να προχωρήσουν σε νέες εθελοντικές περικοπές της παραγωγής πετρελαίου έως τα τέλη του 2023 εκτόξευσαν εκ νέου τις πετρελαϊκές τιμές, δίνοντας ένα καίριο χτύπημα στη μάχη των Κεντρικών Τραπεζών να περιορίσουν τον πληθωρισμό και ανατρέποντας τις πρόσφατες εκτιμήσεις ότι η άνοδος των επιτοκίων θα μετριαζόταν, τουλάχιστον προσωρινά.
Οι ΗΠΑ εξέφρασαν για άλλη μια φορά τη δυσαρέσκεια τους για τις πρωτοβουλίες της Σαουδικής Αραβίας η οποία αδιαφορεί για τον αντίκτυπο των υψηλών τιμών στην αγορά, προσανατολισμένη αποκλειστικά και μόνο στην ισορροπία του προϋπολογισμού της. Μάλιστα σε όλες τις δηλώσεις των ΗΠΑ είναι εμφανής ο υπαινιγμός ότι το καρτέλ των πετρελαιοπαραγωγών χωρών στην ουσία είναι σε πλήρη ευθυγράμμιση με τη Ρωσία.
Η ατμόσφαιρα άλλωστε είναι ήδη ηλεκτρισμένη από όταν το καρτέλ αποφάσισε να προχωρήσει σε ημερήσια περικοπή της παραγωγής κατά 2 εκατ. βαρέλια και το τεχνικό συμβούλιο του OPEC+ που συνεδρίασε χθες στη Βιέννη δεν μπόρεσε να αποφορτίσει το τεταμένο κλίμα.
To Brent πλέον κινείται στα 84,50-86,50 δολάρια/βαρέλι ενώ ξεκίνησαν ήδη οι ανοδικές αναθεωρήσεις για την εξέλιξη της τιμής του, με την Goldman Sachs να ανεβάζει την πρόβλεψή της για το τέλος του χρόνου κατά 5 δολάρια, στα 95 δολάρια το βαρέλι.
Μια τέτοιου μεγέθους αύξηση των τιμών του πετρελαίου για το υπόλοιπο του έτους θα τροφοδοτήσει τον παγκόσμιο πληθωρισμό και ως εκ τούτου θα αναγκάσει τις Κεντρικές Τράπεζες να προβούν σε νέο κύκλο αυξήσεων.
Πολλοί αναλυτές μάλιστα παρατηρούν ότι ο OPEC+ παίζει με τη φωτιά, καθώς ένας νέος κύκλος αύξησης επιτοκίων θα πληγώσει την οικονομική ανάπτυξη με αποτέλεσμα στο τέλος της ημέρας να μειωθεί η ζήτηση του πετρελαίου.
Για να βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά, να αναφέρουμε ότι είναι νωρίς να θεωρήσουμε δεδομένο ότι οι Κεντρικές Τράπεζες θα αποκλίνουν άμεσα από τη διαφαινόμενη επιβράδυνση της αύξησης των επιτοκίων. Το πιο πιθανόν είναι να δώσουν λίγο χρόνο στην οικονομία να απορροφήσει τις τρέχουσες αυξήσεις, κάνοντας focus τους επόμενους ένα με δύο μήνες στα στοιχεία του δομικού πληθωρισμού.
Τα χθεσινά στοιχεία για την μεταποίηση των ΗΠΑ συγκλίνουν άλλωστε στην εικόνα ότι η οικονομία των ΗΠΑ επιβραδύνει. Ο μεταποιητικός δείκτης PMI της S&P Global, διαμορφώθηκε στις 49,2 μονάδες τον Μάρτιο από 47,3 μονάδες το Φεβρουάριο, αλλά η αντίστοιχη μέτρηση του Institute for Supply Management-ISM- έδειξε ότι η μεταποιητική δραστηριότητα των ΗΠΑ υποχώρησε τον Μάρτιο στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων σχεδόν τριών ετών, καθώς οι νέες παραγγελίες συνέχισαν να συρρικνώνονται, ενώ υφίσταται κίνδυνος και περαιτέρω πτώσης λόγω περιορισμού της πίστωσης.
Πιθανότατα λοιπόν να υπάρχει το χρονικό περιθώριο σχετικής αναμονής από τη Fed, αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι η συντονισμένη απόφαση της Κυριακής δημιουργεί μια δεύτερη, ανεπίσημη συμφωνία πάνω στην ήδη υπάρχουσα επίσημη στρατηγική του ΟPEC+ να μην αφήσει τις πετρελαϊκές τιμές να πέσουν αισθητά κάτω από τα 65-70 δολάρια/βαρέλι.
Επιπλέον, οι ανεξάρτητες περικοπές παρακάμπτουν την ανάγκη για ομόφωνη έγκριση των μελών του OPEC+ και εξασφαλίζει την ευελιξία να «μοιράζονται» οι περικοπές με τέτοιον τρόπο, ώστε να ρυθμίζονται οι τιμές μέσα σε ένα επιθυμητό εύρος που θα διασφαλίζει δυνατά έσοδα και υγιείς προϋπολογισμούς για τις χώρες του καρτέλ, αποφεύγοντας την ίδια στιγμή τις κατηγορίες για εναρμονισμένη αντικαταναλωτική συμπεριφορά.
Πρόκειται για μια εξαιρετικά έξυπνη στρατηγική κίνηση που ανεβάζει όμως το θερμόμετρο της πολιτικής έντασης μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΠΑ, ενώ την ίδια στιγμή «χτίζει» όπως θα δούμε παρακάτω ακόμα περισσότερο τον νέο ρόλο της Ινδίας στην ενεργειακή αγορά και «απελευθερώνει» τη Ρωσία από ένα σημαντικό μέρος των κυρώσεων των G7.
Ο διπλός ρόλος του ινδικού παράγοντα
Η Ινδία εισάγει το 85% του πετρελαίου που χρειάζεται και είναι ο τρίτος μεγαλύτερος καταναλωτής στον κόσμο αργού πετρελαίου, συμπληρώνοντας την τριάδα με τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνή Οργανισμού Ενέργειας -ΙΕΑ- μετά τον πόλεμο της Ρωσίας με την Ουκρανία οι εισαγωγές της Ινδίας εκτοξεύτηκαν. Για παράδειγμα η χώρα μόνο τον Μάρτιο εισήγαγε την ποσότητα ρεκόρ των 1,62 εκατ. βαρελιών πετρελαίου την ημέρα.
Οι παραδόσεις μάλιστα ρωσικού πετρελαίου στην Ινδία τον μήνα του Μαρτίου αντιπροσώπευαν περισσότερο από το 50% όλων των θαλάσσιων εξαγωγών των Ουραλίων, με την Κίνα στη δεύτερη θέση.
Αλλά και ο Ρώσος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Alexander Novak δήλωσε απροκάλυπτα ότι οι πωλήσεις ρωσικού πετρελαίου στην Ινδία αυξήθηκαν 22 φορές πέρυσι χωρίς βέβαια να διευκρινίζει τον όγκο των πωλήσεων.
Είναι παραπάνω από ηλίου φαεινότερον ότι όλο αυτό το φθηνό πετρέλαιο που προμηθεύεται η Ινδία από τη Ρωσία δεν το καταναλώνει η ίδια, αλλά το διυλίζει και ένα σοβαρό μέρος του το εξάγει προς τη Δύση.
Ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Rosneft άλλωστε δεν απέκρυψε την πρόσφατη συμφωνία με τον κρατικό πετρελαϊκό όμιλο Indian Oil Company, με στόχο τη «σημαντική αύξηση» των προμηθειών.
Ενισχύοντας το Νέο Δελχί τους εμπορικούς του δεσμούς με τη Ρωσία καταφέρνει να εξοικονομήσει σημαντικά ποσά από τον ενεργειακό του εφοδιασμό και παράλληλα να διατηρήσει τον πληθωρισμό της χώρας υπό έλεγχο, εισάγοντας φθηνό ρωσικό αργό.
Η Ινδία δεν το κρύβει άλλωστε. Σύμφωνα με τις δηλώσεις Ινδών βουλευτών, μετά την έναρξη του πολέμου μεταξύ Ρωσίας- Ουκρανίας, η Ινδία εξοικονόμησε 3,6 δισεκ. δολάρια εισάγοντας ρωσικό αργό από τα Ουράλια με τιμή πολύ χαμηλότερη των 60 δολαρίων το βαρέλι, ήτοι του πλαφόν που ορίστηκε από τις χώρες της Ομάδας των 7 (G7) τον Δεκέμβριου του 2022.
Αλλά και ο Ινδός υπουργός Εξωτερικών Υποθέσεων Σ. Τζαϊσανκάρ έχει ξεκάθαρα δηλώσει ότι «...ως η χώρα με την τρίτη υψηλότερη κατανάλωση πετρελαίου και αερίου, μια χώρα-καταναλωτής της οποίας τα επίπεδα εσόδων δεν είναι πολύ υψηλά, έχουμε την θεμελιώδη υποχρέωση να διασφαλίσουμε ότι οι Ινδοί έχουν την καλύτερη δυνατή πρόσβαση στους πλέον ευνοϊκούς όρους των διεθνών αγορών».
Αυτό βέβαια που δεν παραδέχθηκε ο Τζαϊσανκάρ, είναι ότι η Ινδία έχει ανακαλύψει ταυτόχρονα ένα νέο «Ελντοράντο» για τα έσοδα της, εκείνο των εξαγωγών πετρελαίου προς τη Δύση.
Η Ινδία διαθέτει 23 διυλιστήρια πετρελαίου -τα μισά βρίσκονται κατά μήκος της μεγάλης ακτογραμμής της- όπου γίνεται η επεξεργασία 249 εκατ. τόνων πετρελαίου κατ’ έτος, γεγονός που θέτει τη χώρα στην τέταρτη θέση παγκοσμίως σε ό,τι αφορά τη διύλιση πετρελαίου.
Μεγάλο μέρος του πετρελαίου που διυλίζεται στην Ινδία προορίζεται για την τοπική αγορά, αλλά πλέον χάρη στο φθηνό ρωσικό πετρελαίο η χώρα βρήκε την ευκαιρία να μετουσιωθεί σε σημαντικό προμηθευτή βενζίνης και ντίζελ και για τις χώρες της Δύσης, κυρίως την Ευρώπη, επωφελούμενη από τα μεγάλα περιθώρια.
Τα ινδικά διυλιστήρια μέχρι πρότινος σπάνια αγόραζαν ρωσικό πετρέλαιο λόγω του υψηλότερου κόστους μεταφοράς σε σύγκριση με την Ευρώπη.Μετά όμως από την πτώση των τιμών του Urals σε ιστορικά χαμηλά, τα πράγματα άλλαξαν.
Σύμφωνα με την εφημερίδα Indian Express, οι ινδικές εξαγωγές πετρελαϊκών προϊόντων προς την Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν αυξηθεί κατά 20,4% σε ετήσια βάση μεταξύ Απριλίου και Ιανουαρίου, φθάνοντας τους 11,6 εκατ. τόνους.
Όσο και να μας ξενίζει αυτή η εξέλιξη λόγω των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί από τη Δύση στη Ρωσία, εντούτοις δεν είναι αντίθετη με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς τα διυλισμένα προϊόντα δεν δηλώνονται ως προϊόντα ρωσικής προέλευσης!
Τουτέστιν, το ταξίδι των προϊόντων του πετρελαίου των Ουραλίων στην Ευρώπη μέσω Ινδίας, «βολεύει» και τις δύο πλευρές. Την Ινδία από πλευράς εσόδων και την Ευρώπη από πλευράς ενεργειακής ασφάλειας, αφού εξασφαλίζει τον ανεφοδιασμό της.
Την ίδια στιγμή υπάρχει το «ηθικό αντίβαρο» ότι τα εξαγωγικά κέρδη της Ρωσίας περιορίζονται σε μεγάλο βαθμό από το πρόσθετο κόστος που προκύπτει για να μεταφερθεί το αργό πρώτα στην Ινδία και μετά στην Ευρώπη.
Ένα σημαντικό μερίδιο της αγοράς, θεωρεί ότι αυτό το ιδιότυπο παράθυρο αν και προφανώς «λειαίνει» τις δυτικές κυρώσεις προς τη Ρωσία, είναι ιδιαίτερα βολικό για την Ευρώπη τη συγκεκριμένη στιγμή, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί το τοπίο της προσφοράς.
Μετά τις νέες περικοπές που ανακοίνωσε ο ΟPEC+την Κυριακή, λίγο πριν το καλοκαίρι, που είναι μια περίοδος αυξημένης ζήτησης, το πιο πιθανό είναι ο πλεονάζων όγκος πετρελαίου της Ασίας να απορροφηθεί από τα δυτικά.
Αναρωτιόμαστε όμως για πόσο καιρό οι γεωπολιτικοί συσχετισμοί που δημιουργούνται θα επιτρέψουν στο παράθυρο αυτό να παραμείνει «βολικό» για την Ευρώπη.
Ενδεικτικό είναι το πρόσφατο αποκλειστικό ρεπορτάζ του Reuters, σύμφωνα με το οποίο η μεγαλύτερη ρωσική εταιρεία παραγωγής πετρελαίου Rosneft και η εταιρεία διύλισης της Ινδίας Indian Oil Corp συμφώνησαν στην τελευταία παράδοση ρωσικού πετρελαίου στην Ινδία να χρησιμοποιήσουν ως σημείο αναφοράς όχι το benchmark της Ευρώπης- τιμή του Brent- αλλά το benchmark του Ντουμπάι.
Η απόφαση των δύο χωρών αντικατοπτρίζει τη μετατόπιση των πωλήσεων πετρελαίου της Ρωσίας προς την Ασία και το καινούργιο εμπορικό μπλοκ που σχηματίζεται στην αγορά ενέργειας. Και η Ευρώπη όπως άλλωστε και οι ΗΠΑ δεν είναι μέρος αυτού του μπλοκ.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά,συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
