Η ωρολογιακή βόμβα της χρεοκοπίας των ΗΠΑ είναι το βασικό θέμα που κυριαρχεί στις αγορές, καθώς πλησιάζει επικίνδυνα η 1η Ιουνίου. Η Τζάνετ Γέλεν έστειλε προχθές τη δεύτερη, μέσα σε λίγες εβδομάδες, επιστολή προς το Κογκρέσο, μέσω της οποίας επιβεβαιώνει ότι το υπουργείο Οικονομικών δεν θα μπορεί να εξυπηρετήσει τις υποχρεώσεις του αν έως την πρώτη ημέρα του Ιουνίου δεν αυξηθεί το ανώτατο όριο χρέους, γνωστό ως debt ceiling, πυροδοτώντας έτσι την πρώτη στα χρονικά χρεοκοπία των ΗΠΑ.
«Η Αμερική δεν πρέπει να χρεοκοπήσει ποτέ», δήλωσε πρόσφατα η Γέλεν. Μία δήλωση που αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν οι διεθνείς αγορές το θέμα της αύξησης του debt ceiling. Κανείς δεν θέλει να πιστεύει ότι το αμερικανικό δημόσιο θα χάσει κάποια πληρωμή και θα οδηγηθεί σε default. Ο κίνδυνος όμως είναι υπαρκτός και τα περιθώρια στενεύουν απειλητικά. Αυτό που η Γέλεν και σχεδόν ολόκληρος ο πλανήτης, θεωρούν αδιανόητο, μπορεί να συμβεί στις αρχές Ιουνίου και να προκαλέσει μεγάλα προβλήματα τόσο στην αμερικανική όσο και στην παγκόσμια οικονομία.
Πρώτα απ’ όλα, μία τέτοια εξέλιξη θα σημαίνει ότι στο εξής το αμερικανικό δημόσιο θα θεωρείται από αυτά που δεν πληρώνουν πάντα τις υποχρεώσεις τους και τα αμερικανικά ομόλογα θα χάσουν τη… ταμπέλα «μηδενικός κίνδυνος» που τα συνοδεύει. Επειδή, λοιπόν, η χρεοκοπία των ΗΠΑ θεωρείται κάτι απίθανο, η παγκόσμια οικονομία δεν είναι προετοιμασμένη.
Η αλήθεια είναι ότι η Αμερική έχει… κουράσει την παγκόσμια κοινότητα με τον κίνδυνο χρεοκοπίας της. Συνολικά, το ανώτατο όριο χρέους έχει αυξηθεί 78 φορές τα τελευταία 63 χρόνια. Κατά μέσο όρο δηλαδή, το αν θα χρεοκοπήσει η Αμερική ή όχι μας απασχολεί πάνω από μία φορά κάθε χρόνο. Η μοναδική φορά, όμως, που το θέμα πυροδότησε σοβαρή κρίση για να γλιτώσει τελικά η αμερικανική οικονομία παρά τρίχα τη χρεοκοπία, ήταν το 2011. Τότε, η Standard & Poor’s υποβάθμισε το αμερικανικό αξιόχρεο για πρώτη φορά σε ΑΑ+ από την κορυφαία αξιολόγηση ΑΑΑ.
Τον Δεκέμβριο του 2021 ήταν η τελευταία φορά που το Κογκρέσο συμφώνησε να αυξηθεί το «ταβάνι χρέους» κατά 2,5 τρισ. δολάρια και να διαμορφωθεί στα 31,381 τρισ. δολάρια. Ένας άλλος μεγάλος οίκος αξιολόγησης, η Moody’ s, προβλέπει ότι πιθανό default των ΗΠΑ μέσα στις επόμενες εβδομάδες, θα προκαλέσει συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 4%, με αποτέλεσμα να χάσουν τις δουλειές τους πάνω από 7 εκατομμύρια άνθρωποι.
Ακόμη και στο σενάριο που το default διαρκέσει πολύ λίγο, θα χαθούν περίπου 2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Αμέσως μετά την αθέτηση πληρωμών, τα αμερικανικά ομόλογα θα λάβουν αξιολόγηση D, μέχρι να μπορεί ξανά το αμερικανικό δημόσιο να δανειστεί, σημειώνει από την πλευρά της η Fitch. Όλα αυτά θα έχουν ως αποτέλεσμα το αμερικανικό δημόσιο να πληρώσει 750 δισ. δολάρια περισσότερους τόκους την επόμενη δεκαετία.
Και κάπου εδώ αρχίζει μία παγκόσμια αναταραχή με απρόβλεπτες οικονομικές και πολιτικές προεκτάσεις. Η πεποίθηση που κυριαρχεί είναι ότι ακόμη και στο χειρότερο σενάριο το default θα είναι σύντομο, αφού εκτιμάται ότι άμεσα το Κογκρέσο θα προβεί στις απαιτούμενες κινήσεις για να πληρωθούν οι ομολογιούχοι. Όμως η ζημιά θα έχει γίνει και μπορεί να είναι μη αναστρέψιμη σε επίπεδο επενδυτικής ψυχολογίας.
Μία άλλη επίπτωση του default είναι αυτή που επισημαίνει η επικεφαλής των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ, Αβρίλ Χέινς. Θα κλονιστεί η θέση της Αμερικής στην παγκόσμια σκηνή, υποστηρίζει η Χέινς, ενώ Ρωσία και Κίνα θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν την κατάσταση, τονίζοντας ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες επικρατεί χάος και ότι δεν μπορούν να λειτουργήσουν δημοκρατικά
Η Ουάσιγκτον έχει εξαντλήσει το όριο του χρέους από τον Ιανουάριο, που συνεπάγεται ότι σήμερα το αμερικανικό δημόσιο δεν μπορεί να δανειστεί για να πληρώσει τις υποχρεώσεις του. Το ταμείο εκτιμάται ότι θα είναι… μείον σε 15 μέρες.
Μέχρι τότε, το Κογκρέσο θα πρέπει να συμφωνήσει την αύξηση του ανώτατου ορίου του δημοσίου χρέους. Στην περίπτωση που δεν επιτευχθεί πολιτικός συμβιβασμός, η κυβέρνηση Μπάιντεν θα οδηγηθεί για πρώτη φορά σε default. Μία μόνο αθέτηση πληρωμής τόκων αρκεί. Το υπουργείο Οικονομικών έχει λάβει κάποια μέτρα για να μην στερέψουν τα ταμεία, αλλά σύμφωνα με τη Γέλεν σύντομα η κατάσταση θα είναι μη αναστρέψιμη.
