Ανέκαθεν μας τραβούσε την προσοχή το βλέμμα με το οποίο οι καλλιτέχνες συναισθάνονται και αποτυπώνουν τον άνθρωπο. Πόσω μάλλον εκείνοι που τον αγκαλιάζουν με τη διεισδυτική τους ματιά και τον φροντίζουν ως ξεχωριστή οντότητα που φέρει βαθιές ανησυχίες, που στην ψυχή του λαχταρά να βρει τη νηνεμία, να ανέλθει σε πνευματικό επίπεδο.
Ο Χρόνης Μπότσογλου (1941-2022) είναι ένας από τους δημιουργούς που μαγνήτισε τον αμφιβληστροειδή μας. Τα έργα του που είχαμε πρωτοαντικρίσει ανήκουν στη σειρά «Αναφορές», στην οποία αποτίει φόρο τιμής στους δασκάλους του δημιουργώντας φανταστικά πορτραίτα τους.
Την προσοχή μας είχαν κεντρίσει οι αναπαραστάσεις του Φράνσις Μπέικον τον οποίο παρουσιάζει να διαχέει το χρώμα με μια κίνηση του χεριού που κρατά το πινέλο, όπως και του Βίνσεντ βαν Γκογκ να ζωγραφίζει κάτω από τον έναστρο ουρανό, λουσμένος ο ίδιος ο βαν Γκογκ από το φωτοστέφανό του.
Χρόνης Μπότσογλου (1941-2022), «Ο ζωγράφος Φράνσις Μπέικον / Ο Μπέικον που ζωγραφίζει (η θεατρικότητα)» (2005. Λάδι σε καμβά, 145 x 149 εκ.). Συλλογή Σωτήρη Φέλιου – Ίδρυμα «Η άλλη … Αρκαδία». Πηγή φωτ.: Ίδρυμα Γουλανδρή
Αυτές, όπως και οι φανταστικές αναπαραστάσεις των Γιαννούλη Χαλεπά, Γιώργου Μπουζιάνη, Χαΐμ Σουτίν και Αλμπέρτο Τζιακομέττι είναι οι αναφορές του Μπότσογλου σε κορυφαίους δασκάλους της τέχνης και έχουν φιλοτεχνηθεί με όλη του την ταπεινότητα. Με την ίδια ταπεινότητα αγκάλιασε κάθε θέμα που φιλοτέχνησε, με έμφαση στον άνθρωπο· «ζωγραφίζω ανθρώπους επειδή είναι το ωραιότερο πράγμα που υπάρχει» είχε πει.
Ο ίδιος, «είχε τη μοναδική ικανότητα να αποκαλύπτει τον άλλο σαν αν ήταν ο ίδιος ο εαυτός του. Μπορούσε να μπαίνει στη θέση του, να εκθέτει τον εσώτερο εαυτό του χωρίς παραχωρήσεις και εξωραϊσμούς, αλλά με μια καλοπροαίρετη διάθεση να κατανοεί», όπως σημείωσε για τον Χρόνη Μπότσογλου, παρουσία της συζύγου του, Ελένης, η υπεύθυνη συλλογής Ιδρύματος Β&Ε Γουλανδρή, Μαρία Κουτσομάλλη-Moreau, στη συνέντευξη Τύπου που δόθηκε στο Μουσείο του Ιδρύματος Γουλανδρή (Ερατοσθένους 13, Παγκράτι) για την παρουσίαση της αναδρομικής έκθεσης του Χρόνη Μπότσογλου στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος στην Άνδρο, καθώς και της επερχόμενης έκθεσης «Μνήμες λουσμένες στο όνειρο» στο Μουσείο του Ιδρύματος, στο Παγκράτι.
Χρόνης Μπότσογλου (1941-2022), «Ο ζωγράφος Βίνσεντ βαν Γκογκ στο φεγγαρόφωτο», 2008. Λάδι σε καμβά, 200 x 100 εκ. Ιδιωτική συλλογή. Πηγή φωτ.: Ίδρυμα Γουλανδρή
Η διάρθρωση της αναδρομικής έκθεσης στην Άνδρο δεν είναι χρονολογική, αλλά θεματική, σημείωσε η Μαρία Κουτσομάλλη-Moreau η οποία φέρει την επιμέλεια της έκθεσης «Χρόνης Μπότσογλου. Η αδιάλλακτη ειλικρίνεια της ενσυναίσθησης». Τίτλος που υπογραμμίζει το εύθραυστο και τρωτό που αναδύεται από τα έργα του, από μια αλήθεια ωμή που αφοπλίζει τον θεατή και συνάδει με την αγάπη του καλλιτέχνη για τον άνθρωπο.
Την έκθεση διατρέχουν τα «Τοπία» με τα οποία ο Μπότσογλου καταπιάστηκε αφότου μπήκε στην έβδομη δεκαετία της ζωής του, τα «Νεανικά έργα» με κεντρικούς άξονες τους γονείς του και χαρακτηριστικό έργο «Ο συνταξιούχος»: επάνω δεξιά διακρίνουμε στοιχεία της ταυτότητας, στην αριστερή πλευρά στιγμές από τη ζωή του ηλικιωμένου που είναι καθιστός προς τα δεξιά του έργου.
Χρόνης Μπότσογλου (1941-2022), «Ο συνταξιούχος (δίπτυχο)», 1974. Λάδι σε καμβά, 82 x 110 εκ. Ιδιωτική Συλλογή. Πηγή φωτ.: Ίδρυμα Γουλανδρή
Επόμενη ενότητα ο «Έρως» με έργα που αναπαριστούν την ερωτική πράξη με τον μεγαλύτερο δυνατό ρεαλισμό και εκτίθενται στην Άνδρο σε μία μικρή αίθουσα, διευκρίνισε η Μαρία Κουτσομάλλη-Moreau. Στο πέρασμα από τον ρεαλισμό στον υπαρξισμό περιλαμβάνονται έργα που καταγράφουν το γυμνό σώμα και τη φθορά του με το πέρασμα του χρόνου.
Στην προσωπική Νέκυια ζωγραφίζει τις αναμνήσεις του από δικά του αγαπημένα πρόσωπα, στις «Αναφορές» τους δασκάλους του. Πανταχού παρούσα η μορφή της μητέρας και της συζύγου του, όπως και στα γλυπτά του έργα που μαρτυρούν τις ίδιες ανησυχίες με τα ζωγραφικά.
Χρόνης Μπότσογλου (1941-2022), «Γυμνό», 1986. Μπρούντζος με πράσινη πατίνα, 3/6, 50 × 103 × 50 εκ. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή. Πηγή φωτ.: Ίδρυμα Γουλανδρή
Συνολικά, παρουσιάζονται περισσότερα από εκατό έργα, σχέδια με μολύβι, παστέλ, ελαιογραφίες, ακουαρέλες, μπρούντζινα, ορειχάλκινα και γύψινα, τα οποία καλύπτουν την περίοδο από το 1953 έως το 2018, δηλαδή περισσότερα από εξήντα πέντε χρόνια καλλιτεχνικής διαδρομής του Χρόνη Μπότσογλου.
Το κοινό μπορεί να τα θαυμάσει μεταξύ 2 Ιουλίου και 1ης Οκτωβρίου, διάστημα κατά το οποίο θα διαρκέσει η έκθεση. Κατά το παραπάνω διάστημα θα πραγματοποιούνται ξεναγήσεις για το κοινό σε ελληνικά και αγγλικά (για τον μήνα Αύγουστο) καθώς και εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά διαφορετικών ηλικιών και οικογενειακές ξεναγήσεις από μέσα Ιουλίου έως τέλη Αυγούστου.
Χρόνης Μπότσογλου (1941-2022), «Απέναντι του βουνού (3η απόπειρα)», 2008. Λάδι σε καμβά, 70 x 100 εκ. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή. Πηγή φωτ.: Ίδρυμα Γουλανδρή
Η έκθεση συνοδεύεται από την έκδοση δίγλωσσου καταλόγου (στα ελληνικά και στα αγγλικά), που έγραψε η επιμελήτρια της έκθεσης Μαρία Κουτσομάλλη-Moreau και εκδίδεται από το Ίδρυμα Β&Ε Γουλανδρή, σε επιμέλεια της Μικρής Άρκτου.
Ο κατάλογος είναι εμπλουτισμένος με αναλυτικό χρονολόγιο, μαρτυρίες του ίδιου του Μπότσογλου, καθώς και με φωτογραφικά τεκμήρια, αδημοσίευτα τα περισσότερα, τα οποία πρόσφερε η οικογένεια του καλλιτέχνη.
Χρόνης Μπότσογλου (1941-2022), «Αυτοπροσωπογραφία», 1970-1973 περίπου. Λάδι σε χαρτόνι, 22 x 22 εκ. Ιδιωτική συλλογή. Πηγή φωτ.: Ίδρυμα Γουλανδρή
* «Χρόνης Μπότσογλου. Η αδιάλλακτη ειλικρίνεια της ενσυναίσθησης», 2 Ιουλίου - 1 Οκτωβρίου - Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης – Χώρα, Άνδρος, 22820 22444
** Για την επερχόμενη περιοδική έκθεση «Μνήμες λουσμένες στο όνειρο» στο Μουσείο του Ιδρύματος Γουλανδρή, στο Παγκράτι, θα αναφερθούμε στο επόμενο σημείωμά μας.
Κεντρική φωτ.: Χρόνης Μπότσογλου (1941-2022), «Γυναίκα και άνδρας σε κόκκινο χώρο», 1984. Λάδι σε καμβά, 180 x 200 εκ. Ιδιωτική συλλογή. Πηγή φωτ.: Ίδρυμα Γουλανδρή.
