Η πιθανότητα απόσυρσης της Ρωσίας από τη συμφωνία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας τον Ιούλιο παραμένει υψηλή, αν και οι συνομιλίες συνεχίζονται, ανέφερε την Τετάρτη το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων RIA επικαλούμενο ανώνυμη πηγή.
Η Μόσχα έχει επανειλημμένα διαμαρτυρηθεί ότι δεν παίρνει αυτό που θέλει από τη συμφωνία, η οποία επέτρεψε τη μεταφορά σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια και λήγει στις 18 Ιουλίου.
Το ενδεχόμενο τους τέλους της συμφωνίας των σιτηρών μπορεί να έχει «ολέθριες συνέπειες» όπως επισημαίνει σε σχετικό της ρεπορτάζ η DW.
Η Ουκρανία είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς σιτηρών παγκοσμίως. Σύμφωνα με το World Food Programme του ΟΗΕ, πριν τον πόλεμο οι εξαγωγές της κάλυπταν τις ανάγκες περίπου 400 εκατομμυρίων ανθρώπων, μεταξύ άλλων στη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Ο διεθνής οργανισμός επισημαίνει ότι «οι ουκρανικές εξαγωγές αποτελούν σημαντικό παράγοντα για τη διασφάλιση της διατροφικής επάρκειας ανά τον κόσμο», ενώ ωφελούν ασφαλώς και την ίδια την Ουκρανία, καθώς μόνο το 2022 απέφεραν πολύτιμο συνάλλαγμα 700 εκατομμυρίων δολαρίων.
Η συμφωνία ορίζει ότι τα σιτηρά φορτώνονται σε τρία διαφορετικά λιμάνια (Οδησσός, Τσορνομόρσκ, Πιβντένι), μεταφέρονται στην Κωνσταντινούπολη διασχίζοντας τη Μαύρη Θάλασσα και εκεί ελέγχονται από μεικτές ομάδες, στις οποίες συμμετέχουν Ρώσοι, Ουκρανοί και Τούρκοι επιθεωρητές, καθώς και συνεργάτες του ΟΗΕ.
Έτσι έχουν βρει τον δρόμο τους προς τις διεθνείς αγορές μεγάλες ποσότητες αγροτικών προϊόντων, με αποτέλεσμα, μέχρι τον Μάιο του 2023, να σταθεροποιείται η τιμή τους διεθνώς. Μάλιστα το 64% των σιτηρών από την Ουκρανία κατευθύνεται στις πιο φτωχές, αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ για το καλαμπόκι το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 50%. Όμως από τον Μάρτιο μέχρι σήμερα πολλά δημοσιεύματα καταγράφουν μείωση των ουκρανικών εξαγωγών κατά 25% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2022. Οι λόγοι είναι πολυσύνθετοι. Πολλά εφοπλιστικά γραφεία αποφεύγουν να διαθέσουν πλοία για το συγκεκριμένο, επικίνδυνο δρομολόγιο. Οι διατυπώσεις είναι τόσο αυστηρές, που η παράδοση των προϊόντων καθυστερεί. Η Μόσχα καταγγέλλει ότι δεν εξαιρούνται οι εξαγωγές ρωσικών σιτηρών από τις δυτικές κυρώσεις, αν και πέρσι είχε επέλθει συμφωνία επ' αυτού.
Επιπλέον, βασικό πρόβλημα είναι και το κόστος της ασφάλισης. Ήδη τα πλοία που δραστηριοποιούνται στη Μαύρη Θάλασσα καταβάλλουν χιλιάδες δολάρια για ασφάλιστρα. Εάν εκλείψει η επίσημη συγκατάθεση της Ρωσίας, οι τιμές θα εκτοξευθούν. Ελάχιστα ελκυστική θεωρείται η εναλλακτική λύση της μεταφοράς διά ξηράς. Την έχουν δοκιμάσει οι Ουκρανοί, αλλά αντιμετωπίζουν προβλήματα logistics. Συν τοις άλλοις πολλοί Ανατολικοευρωπαίοι αγρότες ανησυχούν για τιμές ντάμπινγκ στα ουκρανικά σιτηρά, που ίσως εκτοπίσουν τη δική τους παραγωγή. Έτσι, στις αρχές Ιουνίου, η ΕΕ επέβαλε στοχευμένους περιορισμούς: Τα ουκρανικά σιτηρά θα μπορούν να διοχετεύονται στις διεθνείς αγορές μέσω Βουλγαρίας, Ουγγαρίας, Πολωνίας, Ρουμανιας και Σλοβακίας, όχι όμως και να πωλούνται στις συγκεκριμένες ανατολικοευρωπαϊκές χώρες.
