Πίσω από το σχεδιασμό και την εκτέλεση της πολυαναμενόμενης, εν εξελίξει πλέον, ουκρανικής αντεπίθεσης προς ανάκτηση ρωσοκοκρατούμενων εδαφών βρίσκεται ένα όνομα και είναι αυτό του στρατηγού Βαλέρι Ζαλούζνι, διοικητή των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας.
Ο 49χρονος Βαλέρι Ζαλούζνι, τον οποίο οι Financial Times έχουν ήδη χαρακτηρίσει «σιδερένιο στρατηγό», συναγωνίζεται πλέον σε δημοτικότητα τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Ο στρατηγός Ζαλούζνι, ή «o Βαλέρα μας» όπως τον αποκαλούν οι φίλοι και μέλη του στρατού, ανέλαβε τη διοίκηση των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων τον Ιούλιο του 2021.
Όσοι τον γνωρίζουν καλά λένε ότι ο διορισμός, ο οποίος ήταν προσωπική επιλογή του Ζελένσκι, εξέπληξε τον ίδιο τον στρατηγό και πολλούς άλλους, καθώς η προαγωγή του υπερπήδησε πολλά «σκαλοπάτια» στη στρατιωτική καριέρα του.
Ο Ζαλούζνι ήταν ήδη γνωστός ως ένας φιλόδοξος και σύγχρονος διοικητής, αλλά και ένας ανεπιτήδευτος άνθρωπος που του άρεσε να αστειεύεται με τους υφισταμένους του και δεν απέπνεε αυστηρότητα, αναφέρει το BBC σκιαγραφώντας το προφίλ του επιτελάρχη που επτά μήνες αφότου ανέλαβε καθήκοντα κλήθηκε να ηγηθεί της άμυνας της Ουκρανίας κατά της ρωσικής εισβολής.
Μέχρι τις 26 Φεβρουαρίου 2022 είχε καταστεί σαφές ότι τα ρωσικά στρατεύματα απέτυχαν να «καταλάβουν το Κίεβο σε τρεις ημέρες», κατά τις αρχικές τους επιδιώξεις. Όμως η πραγματικότητα παρέμενε ζοφερή και οι ουκρανικές αρχές καλούσαν τους πολίτες να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους. Τα ρωσικά στρατεύματα προήλαυναν στα βόρεια, ανατολικά και νότια της Ουκρανίας, και αποτελούσαν σημαντική απειλή για την πρωτεύουσα.
Μία σκέψη που υπήρξε μεταξύ ανώτατων αξιωματούχων της Ουκρανίας ήταν να αρχίσουν να ανατινάζουν γέφυρες κοντά στο Κίεβο πάνω από τον ποταμό Δνείπερο, για να εμποδίσουν τους Ρώσους να περάσουν από την ανατολική αριστερή όχθη στη δυτική δεξιά όχθη, όπου, μεταξύ άλλων στρατηγικών στόχων, βρισκόταν κυβερνητικές εγκαταστάσεις.
Τηλεφώνησαν στον στρατηγό Ζαλούζνι για την καθοδήγησή του. «Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να το κάνουμε αυτό», φέρεται να απάντησε εκείνη τη στιγμή καθισμένος σε ένα καταφύγιο γεμάτο καπνό με άλλα κορυφαία κλιμάκια των Ενόπλων Δυνάμεων. «Αυτό θα είναι προδοσία τόσο για τους πολίτες, όσο και για τους στρατιώτες, που παραμένουν στην ανατολική όχθη» φέρεται να δήλωσε σύμφωνα με δύο διαφορετικές πηγές που επικαλείται το BBC.
Ακολούθησαν πολλές ακόμη κρίσιμες αποφάσεις και στις αρχές Απριλίου 2022 τα ουκρανικά στρατεύματα απώθησαν τον ρωσικό στρατό πίσω στα βόρεια και ανατολικά του Κιέβου.
Γιος Σοβιετικού στρατιώτη, ο Βαλέρι Ζαλουζνι είχε δηλώσει κάποτε ότι ήταν πάντα αφοσιωμένος στην αποστασιοποίηση από την υπερβολική ιεραρχία του Σοβιετικού Στρατού. Όταν εκείνος φοίτησε στη Στρατιωτική Σχολή, στα μέσα της δεκαετίας του 1990, η Ουκρανία ήταν ήδη ανεξάρτητο κράτος.
Ενώ τα σχολικά του βιβλία στο στρατιωτικό κολέγιο μπορεί να χρονολογούνταν από τη σοβιετική εποχή, έμαθε για την πραγματικότητα του πολέμου από πρώτο χέρι. Το 2014 διορίστηκε αναπληρωτής διοικητής σε μια περιοχή της ανατολικής Ουκρανίας όπου βρισκόταν σε εξέλιξη η σύγκρουση με τους αυτονομιστές, με την υποστήριξη του ρωσικού στρατού.
Οι συνάδελφοι του με τους οποίους συνομίλησε το BBC ανέφεραν ότι από την αρχή της καριέρας του ήταν πρόθυμος να οικοδομήσει σχέσεις εμπιστοσύνης με τους υφισταμένους του, καθώς και να αναθέσει αποφάσεις ως προς τη διοίκηση.
Η πρώην βοηθός του Ζαλούζνι που ήταν δίπλα του τις πρώτες μέρες της ρωσικής εισβολής, Λουντμίλα Ντολχονόβσκα, δήλωσε ότι έμενε άγρυπνος και βρισκόταν διαρκώς σε επαφή με τους στρατιώτες στην πρώτη γραμμή. «Μιλούσε πολύ στο τηλέφωνο με τους στρατηγούς του, αλλά οι συνομιλίες ήταν πάντα συγκεντρωμένες και ήρεμες», είπε.
Αναλυτές έχουν αναφέρει ότι η ευελιξία που επέδειξαν οι ουκρανικές μονάδες με κατώτερους αξιωματικούς ικανούς να λαμβάνουν αποφάσεις στο πεδίο της μάχης τους έδωσε σημαντικό πλεονέκτημα έναντι των κορυφαίων δομών λήψης αποφάσεων του ρωσικού στρατού. Ορισμένες πηγές στον ουκρανικό στρατό φτάνουν ακόμη και στο σημείο να δηλώνουν ότι οι αποφασιστικοί διοικητές στο έδαφος είναι συλλογικά υπεύθυνοι για τις επιτυχίες της Ουκρανίας, ενώ ο στρατηγός Βαλέρι Ζαλούζνι θα πρέπει να πιστωθεί μόνο ότι τους άφησε την ελευθερία να επιχειρούν.
Καθώς ο πόλεμος ξεκίνησε, ο πρόεδρος Ζελένσκι διαδραμάτισε βασικό ρόλο στη διατήρηση του ηθικού του ουκρανικού κοινού μέσω των νυχτερινών του ομιλιών. Παρουσίασε μια εικόνα ισχυρής διακυβέρνησης, ενώ άσκησε πίεση στους ξένους εταίρους για οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη της χώρας.
Η εστίαση του στρατηγού Ζαλούζνι ήταν η σωστή στρατιωτική στρατηγική. Μετά από επιτυχημένες επιχειρήσεις στα τέλη του καλοκαιριού και στις αρχές του φθινοπώρου, τα ουκρανικά στρατεύματα απελευθέρωσαν μεγάλες εκτάσεις του ουκρανικού εδάφους στα ανατολικά και νότια. Ο στρατηγός έγινε εθνικός ήρωας, παρά το γεγονός ότι τον έβλεπαν σπάνια δημόσια και ακόμη πιο σπάνια αποδεχόταν να παραχωρήσει συνεντεύξεις.
Το όνομά του έγινε συνώνυμο της γενναιότητας και της αποφασιστικότητας και η φήμη του γέννησε «φράσεις» του τύπου: «Όταν ο Ζαλούζνι μπαίνει σε ένα δωμάτιο χωρίς φως, δεν ανάβει το φως, σβήνει το σκοτάδι».
Όταν η δημοτικότητά του έφθασε στο ίδιο επίπεδο με εκείνη του Ζελένσκι άρχισαν να εμφανίζονται και θεωρίες συνωμοσίας και εικασίες για πιθανή ρήξη μεταξύ τους. Υπήρχαν αναφορές που ήθελαν τον Ζελένσκι να αντικαθιστά τον Ζαλούζνι ως αρχηγό του στρατού ή ακόμη και για τον Ζαλούζνι να αμφισβητεί την πολιτική ηγεσία του προέδρου. Μέχρι στιγμής δεν έχει συμβεί τίποτα από τα δύο.
Πηγή της ουκρανικής προεδρίας ανέφερε στο BBC ότι «ο πρόεδρος Ζελένσκι απλώς δεν έχει χρόνο για τέτοιες αντιζηλίες, καθώς είναι 102% απασχολημένος με το να λάβει στρατιωτική υποστήριξη για την Ουκρανία από τους εταίρους της».
Ο στρατηγός Ζαλούζνι ανέφερε σε συνέντευξή του στο περιοδικό Time τον περασμένο Ιούνιο ότι δεν μπήκε στον κόπο να εξηγήσει στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι όλες τις μικρές λεπτομέρειες της στρατιωτικής στρατηγικής. «Δεν χρειάζεται να κατανοήσει τις στρατιωτικές υποθέσεις περισσότερο από όσο χρειάζεται να ξέρει για την ιατρική», δήλωσε.
Καθώς οι συζητήσεις για μια επικείμενη ουκρανική επίθεση εντείνονταν, Ρώσοι στρατιωτικοί μπλόγκερ άρχισαν να διασπείρουν φήμες στα μέσα Μαΐου ότι ο στρατηγός Ζαλούζνι είχε τραυματιστεί σοβαρά ή ακόμη και ότι σκοτώθηκε. Στις αρχές Ιουνίου, το ουκρανικό υπουργείο Άμυνας δημοσίευσε αρκετές φωτογραφίες του στρατηγού Ζαλούζνι που παρίστατο σε στρατιωτική τελετή στο Κίεβο.
Προς το παρόν, η «ιδιότητα» εθνικού ήρωα του Βαλέρι Ζαλούζνι μεταξύ των Ουκρανών είναι ασφαλής, όμως με τόσους πολλούς να εναποθέτουν τις ελπίδες τους στον στρατηγό, το μέλλον είναι πιθανό να είναι περίπλοκο.
Ακόμα κι αν η άμυνα της Ουκρανίας επιτύχει τελικά, η χώρα θα αντιμετωπίσει μια σκληρή πραγματικότητα, προειδοποιεί ο κοινωνιολόγος Ολέξι Αντίποβιτς, και ο Ζαλούζνι μπορεί να επιλέξει να μην εμπλακεί στην πολιτική. «Είναι πολύ πιθανό ότι μετά τον πόλεμο η Ουκρανία να αντιμετωπίσει μια σοβαρή οικονομική κρίση, αν όχι μια πλήρη κατάρρευση. Θα είναι μία εντελώς διαφορετική κατάσταση», αναφέρει.
Από πλευράς του, ο αναλυτής Μίκολα Ναβντιούκ, εκτιμά ότι εάν ο στρατηγός κινηθεί στην πολιτική σκηνή, μπορεί να πετύχει. «Ενώ ο Ζελένσκι είναι ένας ηγέτης που δεν εγκατέλειψε τους Ουκρανούς, ο Ζαλούζνι ήταν αυτός που τους υπερασπίστηκε», επισημαίνει.
Διαβάστε επίσης
Πόλεμος στην Ουκρανία: Εκρήξεις και σειρήνες στο Κίεβο κατά την επίσκεψη των Αφρικανών ηγετών
Ουκρανία: Στέλνει πιλότους για εκπαίδευση στα F-16
Ρωσία: Οι στρατιώτες που καταστρέφουν δυτικά άρματα μάχης θα παίρνουν μπόνους
