Από μόνη της η διείσδυση των ανανεώσιμων δεν μπορεί να αποτελεί τον κύριο πυλώνα της ενεργειακής μας στρατηγικής. Αν δεν αναπτύξουμε γρήγορα την αποθήκευση, τις μπαταρίες, τα δίκτυα και τις διεθνείς διασυνδέσεις, τότε θα συνεχίσουμε να πετάμε στα σκουπίδια, όπως ήδη κάνουμε, όλο και μεγαλύτερες ποσότητες πράσινης ενέργειας.
Επίσης, μονόδρομος είναι η ανακάλυψη εγχώριων κοιτασμάτων αν θέλουμε να σταματήσουμε να εισάγουμε κάθε χρόνο πάνω από 6 δισ. ευρώ για φυσικό αέριο και πετρέλαιο.
Και αν δεν αποφασίσουμε να αξιοποιήσουμε τα κρίσιμα για τις ΑΠΕ και την ηλεκτροκίνηση, ορυκτά που διαθέτουμε, όπως βωξίτη, σιδηρονικέλιο, χαλκό, αλλά και να χαράξουμε μια στρατηγική made in Greece, με μπροστάρη την ελληνική βιομηχανική παραγωγή, από σωλήνες για αγωγούς και καλώδια μεταφοράς πράσινης ενέργειας έως ηλιακούς θερμοσίφωνες και κουφώματα αλουμινίου, η πράσινη μετάβαση δεν θα δημιουργήσει καμία θέση εργασίας. Το πράσινο μας μέλλον, θα εξαρτάται απολύτως από τις εισαγωγές, ακριβώς όπως συμβαίνει σήμερα.
Στις τρεις αυτές διαπιστώσεις συνοψίζονται τρεις από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του ενεργειακού προβλήματος της Ελλάδας. Δέκα μέρες πριν τις εκλογές, αντί να συζητάμε μαζί με όλα τα υπόλοιπα και γι’ αυτά, ασχολούμαστε με την εθνικοποίηση της ΔΕΗ που ευαγγελίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ, τα τοπικά νομίσματα ως μέσο συναλλαγής του Τσακαλώτου και πόσο αυτά ανήκουν στη σφαίρα του φαντασιακού.
Κυρίως όμως, φοβούμενοι μην τυχόν βρει ανταπόκριση στις τοπικές κοινωνίες το «όχι» του ΣΥΡΙΖΑ στις εξορύξεις υδρογονανθράκων - κάτι που ούτως ή άλλως δεν διαφαίνεται, αφού τα Περιφερειακά Συμβούλια Ηπείρου, Κρήτης, Ιονίου και Δ.Ελλάδας έχουν γνωμοδοτήσει θετικά - διστάζουμε να πούμε ότι οι ΑΠΕ δεν αρκούν από μόνες τους. Και ότι στο δρόμο για την ενεργειακή μετάβαση απαιτούνται όλα τα καύσιμα, κυρίως το φυσικό αέριο, αλλά και ο εγχώριος λιγνίτης.
Το «πάντρεμα» των ΑΠΕ με τους υδρογονάνθρακες είναι μια μεγάλη συζήτηση, που όπως και σε τόσα άλλα κομβικά ζητήματα, δεν γίνεται προεκλογικά. Το ενεργειακό μέλλον της Ελλάδας δεν απασχολεί αυτές τις εκλογές, λες και ο εφιάλτης του 2022 δεν συνέβη ποτέ και στην επόμενη κρίση θα βρέξει επιδοτήσεις από τον ουρανό ή αν απλώς γεμίσουμε τη χώρα με ανανεώσιμες, λύσαμε το πρόβλημα.
Είναι η μισή αλήθεια. Την άλλη μισή, περιέγραψαν από το φόρουμ των Δελφών, χωρίς ωραιοποιήσεις, άνθρωποι που έχουν περάσει από κρίσιμα ενεργειακά πόστα, που γνωρίζουν καλά το αντικείμενο και διαχειρίζονται χαρτοφυλάκια πολλών πολλών εκατομμυρίων.
Γιατί το φυσικό αέριο θα συνεχίσει να παίζει καταλυτικό ρόλο
Κρίνοντας από τις μελέτες της ExxonMobil, όπως ανέφερε ο γενικός της διευθυντής στην Κύπρο, Βαρνάβας Θεοδοσίου, το 2050, οι ΑΠΕ θα είναι η κυρίαρχη μορφή ενέργειας, συμμετέχοντας με 50% στο παγκόσμιο μείγμα. Ακόμη όμως και στο σενάριο μηδενικών εκπομπών του IEA, το φυσικό αέριο θα κατέχει μερίδιο 30%.
Κατά τον αμερικανικό κολοσσό, ο πρώτος στόχος είναι να μειωθεί η κατανάλωση άνθρακα, στον οποίο η ΕΕ στράφηκε μαζικά πέρυσι, προκειμένου να μην ξεμείνει από ρεύμα, με αποτέλεσμα σήμερα να καίει περισσότερο παρά ποτέ.
Προς τα που επομένως οδεύουμε; Προς μια νέα βιομηχανία χαμηλών ρύπων, τόσο με ΑΠΕ, όσο και με υδρογονάνθρακες, αξίας 14 τρισ. δολαρίων, εκ των οποίων τα 8 τρισ. θα αφορούν ΑΠΕ και πυρηνικά και τα 6 τρισ. δέσμευση άνθρακα, υδρογόνο και βιοκαύσιμα. Τη νέα αυτή βιομηχανία περιέγραψε από το φόρουμ των Δελφών, ο γενικός διευθυντής της ExxonMobil Κύπρου, Βαρνάβας Θεοδοσίου.
Σε πρώτο στάδιο, η αντικατάσταση του άνθρακα, που παγκοσμίως αντιπροσωπεύει το 30% του ενεργειακού μείγματος, με φυσικό αέριο, θα οδηγήσει σε μείωση κατά 60% των ρύπων. Σε δεύτερο στάδιο, η παραγωγή υδρογόνου από αέριο με δέσμευση των εκπομπών CO2 (carbon capture), μαζί με τα βιοκαύσιμα, θα μειώσει δραστικά τους ρύπους της βαριάς βιομηχανίας. Δηλαδή της παραγωγής ηλεκτρισμού, χάλυβα και τσιμέντου και των εμπορικών μεταφορών.
Όλες αυτές μαζί οι βιομηχανίες παράγουν το 80% παγκόσμια των εκπομπών ρύπων, όταν το αντίστοιχο ποσοστό από όλα μαζί τα αυτοκίνητα στον πλανήτη δεν ξεπερνά το 10%...
Ο ξεχασμένος ορυκτός πλούτος της χώρας
Η Ευρώπη ξύπνησε καθυστερημένα σε ένα κορυφαίο θέμα. Τις πρώτες ύλες με τις οποίες παράγονται από ηλεκτρονικοί υπολογιστές, φωτοβολταϊκά πάνελς και αιολικά έως τα κινητά τηλέφωνα. Το ονομάσαμε critical row materials.
Βέβαια η Κίνα έχει προλάβει και έχει αγοράσει πολλές περιοχές τέτοιων κοιτασμάτων στην Αφρική. «Η Ευρώπη τώρα ξεκινά και το ερώτημα είναι τι ρόλο μπορεί να παίξει σε αυτό η Ελλάδα», διερωτήθηκε ο πρώην υπ. Ενέργειας Γιάννης Μανιάτης, μιλώντας για τα στρατηγικά μέταλλα της χώρας, όπως ο βωξίτης, το νικέλιο, το κοβάλτιο, ο χαλαζίας και ο χαλκός.
Αρκεί να συνεννοηθούμε ως κοινωνία αν θέλουμε μόνο να κάνουμε εισαγωγές ή να αξιοποιήσουμε και αυτά που μας έχει χαρίσει η φύση, με την δέουσα προσοχή στο περιβάλλον. Αυτό που πρέπει να κάνει η Ελλάδα είναι να ακολουθήσει ένα δρόμο made in Greece, με κριτήριο πως θα πάμε στην πράσινη μετάβαση, δημιουργώντας τις περισσότερες θέσεις εργασίας σε βιομηχανίες με εγχώριες μονάδες παραγωγής.
Η νέα πραγματικότητα με την πράσινη μετάβαση
Όταν μιλάμε για πράσινη μετάβαση δεν χρειάζονται ούτε υπερβολικοί πανηγυρισμοί, ούτε φόβος. Ανάμεσα στην παρούσα κατάσταση και εκείνη όπου θέλουμε να πάμε, υπάρχει ένα κενό.
«Θα καλυφθεί μόνο όταν δημιουργηθούν οι τεχνολογίες αποθήκευσης, έτσι ώστε η πράσινη παραγόμενη ενέργεια στην Ελλάδα να αξιοποιείται και να μην περικόπτεται αναγκαστικά μέρος της, όπως συμβαίνει σήμερα και θα συμβαίνει με ακόμη εντονότερο ρυθμό τα επόμενα χρόνια μέχρι να ωριμάσουν οι τεχνολογίες αυτές», ανέφερε ο CEO του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης.
Συμπληρωματικός τρόπος επίλυσης του προβλήματος, η ενδυνάμωση των διαδρόμων, όπως η διασύνδεση Ελλάδας - Αιγύπτου, και Ελλάδας- Κύπρου - Ισραήλ. Και ο κάθετος διάδρομος από τον Βορρά στον Νότο, για τον οποίο βρίσκεται σε συνεννόηση με την Κομισιόν.
Μπορούμε πράγματι να γίνουμε ενεργειακό hub;
Έχουμε τα φόντα, αλλά όχι μόνο για να περιοριστούμε στο ρόλο του διαμετακομιστή. Κανονικά ο στόχος είναι να γίνουμε ένα καθετοποιημένο ενεργειακό hub. Πώς; Καταρχήν, μέσα από έργα μεγάλης κλίμακας, όπως τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, τα οποία θα παράξουν πλούτο, μέσω της εφοδιαστικής αλυσίδας (καλώδια διασυνδέσεων).
Έπειτα, με τους υδρογονάνθρακες, εφόσον βρεθούν τα κοιτάσματα, όπου είμαστε από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες, ικανές, να τροφοδοτήσουμε την Ευρώπη με φυσικό αέριο. Αρκεί να μην παρασυρθούμε από τις αυξομειώσεις των τιμών στην ενέργεια και τους καλούς, αλλά και κακούς χειμώνες που μας περιμένουν, όπως προειδοποίησε ο επικεφαλής της ΕΔΕΥΕΠ, Αριστοφάνης Στεφάτος.
Το πρόγραμμα ερευνών του 2022, πέτυχε ένα ιστορικό ρεκόρ, καθώς σε 13 μήνες έγιναν 7 σεισμογραφικές έρευνες, όταν όλα τα προηγούμενα χρόνια είχαμε μόλις 2..
Αλλάζει εύκολα ένα ενεργειακό μοντέλο 30 ετών;
Η ευρωπαϊκή αγορά είναι πλέον ενιαία, αλλά κάθε χώρα κάνει και τους δικούς της σχεδιασμούς. Άραγε η Ευρώπη τα λαμβάνει υπόψιν όλα αυτά, ώστε να μην φτάσουμε σε ένα σημείο απόλυτης ανισορροπίας;
«Τι θα γίνει όλη αυτή η ενέργεια, εφόσον υλοποιηθούν ως δια μαγείας όλα αυτά τα projects που δρομολογούνται πανευρωπαϊκά και ανά τον πλανήτη, όταν οι τεχνολογίες αποθήκευσης έχουν ακόμη αρκετό δρόμο μπροστά τους;», διερωτήθηκε ο επικεφαλής του κλάδου ενέργειας της Mytilineos, Γιάννης Καλαφατάς.
Και θύμισε ότι ο εξηλεκτρισμός των μεταφορών, τα φωτοβολταϊκά στις στέγες, οι αντλίες θερμότητας και άλλες τεχνολογίες, θα φέρουν πολύ μεγάλη αύξηση της ζήτησης. «Άρα, οι αγορές ενέργειας πρέπει να επανασχεδιαστούν. Διαφορετικά, θα δούμε φαινόμενα που δεν θα μας αρέσουν», όπως είπε.
Υπάρχουν εργαλεία; Ναι. Αλλά πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι, κυβερνήσεις, ρυθμιστικές αρχές, επενδυτές και τράπεζες, να συνταχθούν πίσω από τη δύσκολη άσκηση της ριζικής αλλαγής του ενεργειακού μοντέλου της Ευρώπης, το οποίο επί 30 χρόνια ήταν στραμμένο προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, αυτή των ορυκτών καυσίμων.
Ο ρόλος της βιομηχανίας
Ενεργειακό hub, σημαίνει και φυσικό αέριο και υδρογόνο και ΑΠΕ και δέσμευση άνθρακα. Η συγκυρία βρίσκει την Ελλάδα να διαθέτει σημαντικό αριθμό βιομηχανιών, με τεχνογνωσία να υποστηρίξουν αυτό το όραμα.
Οι ευκαιρίες είναι τεράστιες για την ελληνική βιομηχανία, όπως δείχνει η εμπειρία της Σωληνουργεία Κορίνθου, θυγατρικής της Cenergy Holding, σύμφωνα με τον γενικό της διευθυντή Ηλία Μπεκίρο, η οποία μετρά συνεργασίες με τον ΔΕΣΦΑ σε ένα πρωτοποριακό δίκτυο υδρογόνου, με τον IGB, τον TAP και σε πολλά offshore έργα στην Μεσόγειο.
Αρκεί να υποστηριχθεί στην πράξη η εφοδιαστική αλυσίδα αντί να είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης. «Μπορεί να γίνονται πολλές προκηρύξεις, να πέφτουν πολλά γιγαβάτ από τον ουρανό, να σχεδιάζονται πολλοί αγωγοί, αλλά θέλουμε υποδομές και παραγωγή. Διαφορετικά σε πέντε χρόνια από τώρα, θα συζητάμε γιατί δεν πετύχαμε τους στόχους που βάλαμε το 2023», όπως είπε.
