Ένα «μοτίβο» αρχίζει και διαμορφώνεται για τις ελληνικές τράπεζες στο πρώτο μισό της χρονιάς, με τις πρώτες δύο, την Πειραιώς και την Alpha Bank να έχουν ανακοινώσει καλά αποτελέσματα πρώτου τριμήνου με κέρδη. Το πλέον χαρακτηριστικό στοιχείο αυτού του μοτίβου παρά τις επιμέρους αρκετές διαφορές των ελληνικών τραπεζών απεικονίζει ο όρος «μέρισμα».
Πειραιώς και Alpha Bank επιδιώκουν να δώσουν μέρισμα του χρόνου από τα φετινά κέρδη, ενώ ήδη η Eurobank και η Εθνική Τράπεζα έχουν προηγηθεί με τα περυσινά αποτελέσματα κι έχουν εμπεδώσει με τη μείωση των κόκκινων δανείων και την αύξηση των κεφαλαίων τους την ανάγκη επιστροφής κεφαλαίων στους μετόχους, με την Eurobank να κατευθύνεται ήδη σε επαναγορά μετοχών.
Φυσικά το μέρισμα και ειδικά σε μία δύσκολη περίοδο είναι θέμα συνεννόησης με τις Αρχές, αλλά αυτό από μόνο του, είναι ενδεικτικό της προόδου που έχει επιτευχθεί στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Το μέρισμα όμως σημαίνει πάρα πολλά πράγματα ακόμα και ακόμα και αν είναι μικρότερο του αναμενόμενου δεν παύει να αποτελεί «σύμβολο».
Ειδικότερα:
- Το μέρισμα σημαίνει πρώτα απ' όλα ότι οι τράπεζες σημειώνουν κερδοφορία διότι ασφαλώς αποτελεί μέρος των κερδών. Συνεπώς είναι το πλέον χαρακτηριστικό σύμβολο της κερδοφορίας των ελληνικών τραπεζών και είναι χαρακτηριστικό ότι η χρονιά έχει ξεκινήσει με την Πειραιώς να αναθεωρεί θετικά τους στόχους της σκοπεύοντας σε απόδοση 12%, ενώ η Alpha Bank «τρέχει» με διψήφιο ρυθμό κερδοφορίας 11,1% στο πρώτο τρίμηνο και θέτει στόχο απόδοσης κεφαλαίων για φέτος περίπου 9%.
- Η κερδοφορία και οι προϋποθέσεις για μέρισμα έχουν βάση στη μείωση των κόκκινων δανείων και ανοιγμάτων των τραπεζών. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Eurobank και Εθνική Τράπεζα προηγήθηκαν ακριβώς γιατί πέτυχαν να μειώσουν ταχύτερα το ποσοστό των κόκκινων δανείων τους σε μονοψήφια επίπεδα και ακόμα περισσότερο στη συνέχεια καθώς και για τις δύο κινήθηκαν προς το 5%.
Το ίδιο συμβαίνει τώρα με την Τράπεζα Πειραιώς και την Alpha Bank οι οποίες πήραν τη σκυτάλη. Η μεν Alpha Bank έχει μειώσει στο πρώτο τρίμηνο τα κόκκινα δάνεια στο 7,6% με νέα υποχώρηση του δείκτη κατά 20 μονάδες βάσης, ενώ η Τράπεζα Πειραιώς μείωσε το δείκτη στο 6,6% στο πρώτο τρίμηνο φέτος, δηλαδή περίπου στο μισό από την αρχή της χρονιάς πέρυσι, όταν άρχισε να επιταχύνει αυτή την προσπάθεια.
Αυτά φυσικά συμβαδίζουν με την παράλληλη αύξηση των εξυπηρετούμενων δανείων που επιτεύχθηκαν κυρίως με σημαντική πιστωτική επέκταση και μερική εξυγίανση μη εξυπηρετούμενων δανείων, γεγονός που άλλαξε εντελώς την ποιότητα του χαρτοφυλακίου των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες έχουν δώσει νέα δάνεια τα οποία αφήνουν κέρδη, ειδικά μάλιστα μετά την αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ.
- Σημαντικό όμως για διανομή μερίσματος σε αυτήν τη φάση είναι και η βελτίωση των κεφαλαίων των τραπεζών. Παρά τα ισχυρά κεφάλαια, βλέπουμε ότι οι Αρχές είναι διστακτικές στο να δώσουν ευχέρεια στις ευρωπαϊκές τράπεζες να διανείμουν μερίσματα στους μετόχους τους. Συνεπώς στο συγκεκριμένο σημείο οι ελληνικές τράπεζες ενεργούν ακριβώς προς αυτήν την κατεύθυνση και παρά το γεγονός ότι το πλαίσιο έχει αυστηροποιηθεί για λόγους ασφαλείας συνεχίζουν να «χτίζουν» κεφάλαια, αυξάνοντας τους δείκτες κεφαλαίων τους.
Ειδικότερα, η Τράπεζα Πειραιώς ανακοίνωσε αύξηση του δείκτη ιδίων κεφαλαίων CET1 στο 12,2% και η Alpha Bank στο 12,8% (στοιχεία Fully Loaded και για τις δύο τράπεζες). Η Πειραιώς έχει συνολικό δείκτη κεφαλαίων άνω του 17,3% στο τρίμηνο και η Alpha Bank συνολικό δείκτη κεφαλαίων 17% από 14,2% πέρυσι τέτοια εποχή (μετά την ολοκλήρωση των συναλλαγών Sky»,«Skyline», «Solar», «Hermes», «Light» και «Leasing» από όπου σχεδόν θα ολοκληρωθούν τις επόμενες ημέρες ή έχουν φθάσει στο σημείο δεσμευτικών συμφωνιών).
- Πειραιώς και Alpha Bank που ήδη ανακοίνωσαν τρίμηνα, αλλά επί της ουσίας όλες οι συστημικές τράπεζες, έχουν αυξημένα έσοδα από τόκους (NII) λόγω των αυξήσεων επιτοκίων, ακόμα κι αν υπολογίζουν συντηρητικά περιθώρια (margin), έχουν όλες μειώσει τα διοικητικά κόστη τους, έχουν μειώσει το δανεισμό τους από την ΕΚΤ (TLTRO 3), ο οποίος είναι πλέον ιδιαίτερα «αλμυρός» και είναι χαρακτηριστικό ότι τα επιτόκια δημοπρασιών της ΕΚΤ ανέβηκαν από το 0,50% τον Ιούλιο του 2022 στο 3,75% που θα ισχύει από αύριο.
- Ένα άλλο στοιχείο του μοτίβου που διαμορφώνεται έως τώρα σε όλες τις ελληνικές τράπεζες είναι η μικρή μεταφορά καταθέσεων σε προθεσμιακές καταθέσεις συγκριτικά μάλιστα με την Ευρώπη. Οι τράπεζες περιμένουν να αυξηθεί συγκριτικά το ποσοστό αυτό εντός του χρόνου και ουσιαστικά διαμορφώνεται η εντύπωση ότι οι καταθέτες δεν θέλουν να δεσμεύσουν κεφάλαια πριν ολοκληρωθεί η αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ για να πάρουν τις μεγαλύτερες αυξήσεις.
Τέλος ένα στοιχείο που έχει εμφανισθεί και όπως φαίνεται αποτελεί μοτίβο για όλες τις τράπεζες αποτελεί παρενέργεια των αυξήσεων επιτοκίων από την ΕΚΤ. Τα δάνεια έχουν γίνει ακριβά και οι καλοί δανειολήπτες με ρευστότητα –ειδικότερα οι εταιρίες- εξοφλούν πρόωρα το δανεισμό τους επιστρέφοντας κεφάλαια.
Αυτό σημαίνει αύξηση της βραχυχρόνιας ρευστότητας και των κεφαλαίων των τραπεζών μεν, αλλά το θέμα είναι ότι αυτά αποτελούν υγιή δάνεια τα οποία θα άφηναν σταθερά κέρδη για ικανό διάστημα. Το θέμα αντιμετωπίζουν με σκληρότερα χαρακτηριστικά και στην Ευρώπη, με μείωση της διάθεσης για νέο δανεισμό και μείωση δανείων συνολικά, ενώ και στη χώρα μας εντοπίζεται σχετική επιβράδυνση της πιστωτικής επέκτασης η οποία για την ώρα μπορεί να οφείλεται και στις εκλογές, όπως σχολίασε η διοίκηση της Alpha Bank, αλλά είναι δεδομένο επίσης ότι η πιστωτική επέκταση φέτος δεν μπορεί να έχει τα περυσινά χαρακτηριστικά με τα σημαντικά ακριβότερα επιτόκια της ΕΚΤ.
Όσον αφορά τις μικρές νέες εισροές κόκκινων δανείων η μετατροπή των στεγαστικών δανείων σε σταθερά για τους συνεπείς δανειολήπτες επί 12 μήνες και η κυβερνητική παρέμβαση με μείωση των σημερινών επιτοκίων για ευάλωτα νοικοκυριά, βοηθά να αποφευχθούν φαινόμενα καθυστερήσεων και χαμένων δόσεων θα μετέτρεπαν δάνεια σε «κόκκινα».
