Μια σημαντική επίδοση πέτυχε το 2022 η Ελλάδα, περιορίζοντας το επίπεδο κατανάλωσης παράνομων τσιγάρων στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2018. Η επίδοση είναι μεν ενθαρρυντική στο πλαίσιο της μάχης κατά του λαθρεμπορίου και υπέρ της καλύτερης υγείας των πολιτών, δεν αφήνει, όμως περιθώρια εφησυχασμού καθώς ο όγκος των παράνομων τσιγάρων που κυκλοφορεί στη χώρα παραμένει υψηλός.
Κάτι που όλοι οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν, είναι ότι τα λαθραία και παράνομα τσιγάρα και η εμπορία τους είναι ένα πρόβλημα με πολύπλευρες συνέπειες. Τα παράνομα προϊόντα καπνού που διακινούνται στο πλαίσιο του λαθρεμπορίου στις περισσότερες περιπτώσεις παράγονται χωρίς εποπτεία και τον παραμικρό έλεγχο, θέτοντας ρίσκο για την υγεία αυτών που τα χρησιμοποιούν. Παράλληλα, στερούν το κράτος από έσοδα, ενώ διαμορφώνουν και άλλες συνθήκες πιθανών εγκλημάτων, από τη διαδικασία εμπορίας τους.
Η ετήσια ανεξάρτητη Έκθεση της KPMG, που διενεργήθηκε για λογαριασμό της Philip Morris International, καταγράφει ενδιαφέροντα δεδομένα για την Ελλάδα:
- Το ποσοστό των παράνομων τσιγάρων εκτιμάται στο 20,7% της συνολικής κατανάλωσης τσιγάρων, βρίσκεται δηλαδή το χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας 5ετίας.
- Η ποσότητα των παράνομων τσιγάρων μειώθηκε κατά 500 εκατ. και συνολικά, καταναλώθηκαν 2,9 δισ. τσιγάρα.
- Μόνο για το 2022, τα απωλεσθέντα έσοδα για τα δημόσια ταμεία υπολογίζονται σε 519 εκατ. ευρώ.
Την ίδια στιγμή, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καταναλώθηκαν 35,8 δισ. παράνομα τσιγάρα, σημειώνοντας αύξηση κατά 0,7% σε σχέση με το 2021, κυρίως λόγω της αυξημένης κατανάλωσής τους στη Γαλλία και το Βέλγιο. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Γαλλία διατηρεί την πρώτη θέση στην κατανάλωση παράνομων τσιγάρων στην Ε.Ε. και αντιπροσωπεύει το 47% της συνολικής κατανάλωσης παράνομων τσιγάρων στην Ε.Ε.
Το λαθρεμπόριο παράνομων τσιγάρων στην Ε.Ε. το 2022, εκτιμάται ότι προκάλεσε απώλεια φορολογικών εσόδων περίπου 11,3 δισ. ευρώ, με αύξηση 8,5% σε σχέση με το 2021.
Οι συνέπειες του λαθρεμπορίου και της εμπορίας παράνομων τσιγάρων, δεν εντοπίζονται όμως μόνο στα φορολογικά έσοδα. Έχουν επιπτώσεις στην υγεία αυτών που τα χρησιμοποιούν και ειδικά στις ασθενέστερες οικονομικά ομάδες, που αποτελούν και τον σημαντικότερο στόχο των διακινητών. Για την αντιμετώπιση του φαινομένου απαιτούνται συνέργειες του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, δημοσιονομική προβλεψιμότητα, αποτρεπτικές ποινές και αποτελεσματική επιβολή τους.
Ο Αντιπρόεδρος της Παπαστράτος Ιάκωβος Καργαρώτος, μίλησε για τα ευρήματα της Έκθεσης: «Το γεγονός ότι το 2022 υπήρξε σημαντική μείωση της κατανάλωσης παράνομων τσιγάρων στην Ελλάδα είναι ενθαρρυντικό. Η Παπαστράτος, για περισσότερο από 10 χρόνια, πρωτοστατεί στον αγώνα κατά των παράνομων τσιγάρων, υποστηρίζοντας το έργο των διωκτικών Αρχών. Και φαίνεται ότι η συλλογική αυτή προσπάθεια αποδίδει καρπούς. Ωστόσο, δεν πρέπει να υπάρξει εφησυχασμός, αλλά ακόμα περισσότερη συνεργασία. Οφείλουμε όλοι μαζί, Πολιτεία, κοινωνία, επιχειρήσεις να συνεχίσουμε την προσπάθεια για την καταπολέμηση αυτού του φαινομένου, που πλήττει τη δημόσια υγεία, την ασφάλεια των πολιτών και την οικονομία της χώρας».
Η ενημέρωση και τα εναλλακτικά προϊόντα
Οι πολιτικές μείωσης της βλάβης επιτρέπουν την καλύτερη ενημέρωση των καπνιστών για την ύπαρξη επιστημονικά τεκμηριωμένων λιγότερο επιβλαβών εναλλακτικών προϊόντων σε σχέση με το πλέον επιβλαβές που είναι το τσιγάρο, νόμιμο ή παράνομο. Το παράνομο εμπόριο τσιγάρων υπονομεύει τις πολιτικές αυτές, δελεάζοντας τους καπνιστές με φθηνά, μη ελεγχόμενα τσιγάρα και τους ενθαρρύνει να συνεχίσουν να καπνίζουν αντί να στραφούν στα λιγότερο επιβλαβή εναλλακτικά προϊόντα.
Σε αυτό το περιβάλλον, ο κ. Καργαρώτος, δεν παρέλειψε να επισημάνει: «Η άρνηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας να αναγνωρίσει ότι τα προϊόντα χωρίς καύση είναι καλύτερη επιλογή για τους καπνιστές από τα παράνομα τσιγάρα επιδεινώνει το πρόβλημα. Ελπίζουμε η θέση αυτή να αλλάξει στην επερχόμενη Συνδιάσκεψη των Μερών (Conference of Parties) τον Νοέμβριο.»
Κόστος «πολύ υψηλό για να αγνοηθεί»
Η Έκθεση της KPMG δείχνει ξεκάθαρα ότι η επέκταση της αγοράς παράνομων τσιγάρων συνιστά απειλή για τη βιωσιμότητα και τον μετασχηματισμό του κλάδου σε πανευρωπαϊκή κλίμακα, σχολίασε ο Gregoire Verdeaux, Ανώτερος Αντιπρόεδρος Εξωτερικών Υποθέσεων της Philip Morris International, ο οποίος υπογράμμισε πως «το κόστος των επιπτώσεων της κατανάλωσης παράνομων τσιγάρων για τους ενήλικους καπνιστές και τη δημόσια υγεία είναι πολύ υψηλό για να αγνοηθεί».
Η Παπαστράτος και οι σημαντικές επενδύσεις ύψους 700 εκατ. ευρώ
Για την Παπαστράτος, η καταπολέμηση του λαθρεμπορίου τσιγάρων εντάσσεται στη συνολική πορεία της εταιρίας προς το καλύτερο για μία Ελλάδα χωρίς τσιγάρο.
Κεντρικός μοχλός για την υλοποίηση της ενιαίας εταιρικής στρατηγικής της είναι και οι ιδιαίτερα σημαντικές επενδύσεις των τελευταίων ετών. Το 2017, σε μια πολύ δύσκολη οικονομικά περίοδο για τη χώρα, προχώρησε σε επένδυση 300 εκατ. ευρώ. Χάρη σε αυτή μετέτρεψε το εργοστάσιό της στον Ασπρόπυργο σε μονάδα αποκλειστικής παραγωγής θερμαινόμενων ράβδων καπνού για το IQOS, το πρώτο καινοτόμο προϊόν θέρμανσης καπνού της Philip Morris International, το οποίο αδειοδότησε το 2020 ο FDA ως προϊόν διαφοροποιημένου κινδύνου, κατάλληλο για την προαγωγή της δημόσιας υγείας.
Η επένδυση αυτή, σηματοδότησε και την έναρξη του ριζικού μετασχηματισμού της εταιρίας από καπνοβιομηχανία σε εταιρεία με επίκεντρο την τεχνολογία και όραμα το τέλος του τσιγάρου. Συνολικά η επενδυτική δραστηριότητα της Παπαστράτος μέχρι σήμερα έχει ξεπεράσει τα 700 εκατ. ευρώ, περισσότερες από 1.000 προσλήψεις και εξαγωγές συνολικής αξίας 300 εκατ. ευρώ.
Όσον αφορά τις δράσεις της για την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου τσιγάρων την τελευταία δεκαετία έχει συνεισφέρει περισσότερα από 6 εκατ. ευρώ, στηρίζοντας το σημαντικό έργο των διωκτικών Αρχών.
