Κεντρικό ρόλο στην μεταφορά «πράσινης» ενέργειας που θα παράγεται στον ευρωπαϊκό Νότο, τη Β. Αφρική και τη Μ. Ανατολή με κατεύθυνση την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη, διεκδικεί η Ελλάδα, δρομολογώντας νέες διασυνδέσεις προς κάθε κατεύθυνση.
Το σχέδιο που παρουσιάζει την Παρασκευή ο Πρωθυπουργός στη Σύνοδο Κορυφής αφορά στην ενίσχυση των κορεσμένων ευρωπαϊκών δικτύων ηλεκτρισμού, προκειμένου να μπορέσουν να «σηκώσουν» τις τεράστιες ποσότητες πράσινης ενέργειας που είναι σε θέση να παράξει ο Νότος και τις οποίες θα χρειαστεί ο Βορράς.
Καθώς οι αγωγοί βγαίνουν από το παιχνίδι και η ροή της ενέργειας από Ανατολάς προς Δυσμάς αλλάζει κατεύθυνση, η πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού μιλά για τις λύσεις που μπορεί να δώσει ο Νότος στο ενεργειακό πρόβλημα της Ευρώπης.
Στηρίζεται σε στοιχεία του δικτύου διαχειριστών της Ε.Ε. σύμφωνα με τα οποία, είναι εφικτό πάνω σε 50 διασυνοριακές ηλεκτρικές διασυνδέσεις της Ευρώπης, να ενισχυθεί η χωρητικότητα κατά 64 GW στην πενταετία 2025 – 2030 και με τον τρόπο αυτό να αυξηθεί η αποδοτικότητα του ευρωπαϊκού δικτύου και επομένως η απορρόφηση νέων ποσοτήτων «πράσινης» ενέργειας κατά 55%.
Το σχέδιο, στο οποίο έχουν αναφερθεί τόσο ο υπ.Ενέργειας Κ.Σκρέκας, όσο και ο ειδικός σύμβουλος του Έλληνα πρωθυπουργού, Νίκος Τσάφος, στέκεται στο γεγονός ότι σήμερα σε χώρες του Βορρά υπάρχει άφθονη ηλεκτροπαραγωγή από ανανεώσιμες και στο Νότο πλούσια αιολική και ηλιακή ενέργεια, μεγάλο τμήμα της οποίας μένει ανεκμετάλλευτο, δηλαδή δεν μπορεί να είναι διαθέσιμο όλες τις εποχές του χρόνου και σε όλη την Ευρώπη.
Το σκεπτικό είναι ότι η ενίσχυση και αναβάθμιση των ευρωπαϊκών ηλεκτρικών δικτύων, σε συνδυασμό με επενδύσεις σε μπαταρίες, δηλαδή τεχνολογίες που αποθηκεύουν την περίσσεια ενέργεια όταν δεν υπάρχει ζήτηση, προκειμένου να διατεθεί στο σύστημα όταν δεν φυσάει ή δεν έχει ήλιο, θα βοηθήσει να υπάρχουν συνεχείς ροές ενέργειας μεταξύ Βορρά και Νότου και πλήρης αξιοποίηση των ΑΠΕ.
Ελλάδα - Αυστρία - Γερμανία
Στον πυρήνα της ελληνικής πρότασης βρίσκεται η ενίσχυση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων των Δυτικών Βαλκανίων και η ανάπτυξη συγκεκριμένων ηλεκτρικών διαδρόμων, όπως αυτόν που θα συνδέει την Ελλάδα με την Αυστρία, για να φτάνει πράσινη ενέργεια μέχρι τη νότια Γερμανία, στον οποίο είχε αναφερθεί προ μηνών ο υπ. Ενέργειας Κ. Σκρέκας.
Ένας νέος δηλαδή κάθετος ηλεκτρικός διάδρομος, αρχικής ισχύος 3 GW με προοπτική να φτάσει στα 9, που θα συνδέει την Ελλάδα με την Αυστρία και τελική κατάληξη τη νότια Γερμανία, η οποία λόγω των περιβαλλοντικών όρων προστασίας του Μέλανα Δρυμού, δεν έχει δυνατότητες ανάπτυξης μεγάλης κλίμακας έργα ΑΠΕ.
Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, η διασύνδεση θα ακολουθεί τη διαδρομή Ελλάδα - Αλβανία και από εκεί θα μπορούσαν να επιλεγούν δύο διαφορετικές οδεύσεις. Η μία να διασχίσει το Μαυροβούνιο, την Κροατία και την Σλοβενία, καταλήγοντας στην Αυστρία. Και η δεύτερη, να γίνει υποθαλάσσια, από τα παράλια της Αλβανίας μέχρι τη Σλοβενία και από εκεί με χερσαία όδευση προς Αυστρία και Νότια Γερμανία.
Ελλάδα - Αίγυπτος - Ισραήλ
Η ελληνική πρωτοβουλία στηρίζεται στη λογική ότι η διψασμένη για πράσινη ενέργεια Ευρώπη ποντάρει πολλά στον ήλιο και τον άνεμο της Β.Αφρικής. Η Ελλάδα ανταγωνίζεται με την Ιταλία ποια θα κόψει πρώτη το νήμα. Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου με στόχο να μεταφέρει «πράσινη» φθηνή ενέργεια στις ευρωπαϊκές αγορές είναι ανάμεσα στα έργα που και ρεαλιστικό δείχνει και εξασφαλίζει διεθνή στήριξη από ΕΕ και ΗΠΑ, και γεωστρατηγικά μπορεί να ενισχύσει την Ελλάδα.
Η πρόσφατη μάλιστα συνομιλία Μητσοτάκη - Αλ Σίσι που αφορούσε μεταξύ άλλων και το project (GREGY), μήκους 950 χιλιομέτρων, προϋπολογισμού 3,5 δισ, (χωρίς να υπολογίζεται το κόστος ανάπτυξης των έργων ΑΠΕ στην Αίγυπτο) το οποίο προωθεί ο όμιλος Κοπελούζου, δείχνει ισχυρή πολιτική στήριξη στο έργο από τις δύο κυβερνήσεις.
Στην «κούρσα» πάντως των στρατηγικών ηλεκτρικών διασυνδέσεων μπήκε πρόσφατα και η Ιταλία υποβάλλοντας και αυτή πρόταση στο Κάιρο για θαλάσσιο καλώδιο που θα μεταφέρει στις ιταλικές ακτές «πράσινη» ενέργεια, ανάλογη του ελληνικού, 2,5 - 3 γιγαβάτ.
Οι Ιταλοί, που κατέθεσαν την πρόταση τον Ιανουάριο και μιλούν για χρηματοδότηση από ιταλικές τράπεζες και ευρωπαϊκά κονδύλια, έχουν το μειονέκτημα της μακρύτερης όδευσης, αφού καλείται να καλύψει απόσταση 1.600 χλμ.
Δεν είναι τυχαίο ότι εκτός των Ιταλών, η κυβέρνηση της Αιγύπτου δέχεται και από αλλού προτάσεις για αντίστοιχα σχέδια, μεταξύ των οποίων και το GAP, από την επίσης ελληνική εταιρεία Eunice, ισχύος 2 GW, προϋπολογισμού 2,8 δισ και συνολικού μήκους 1.250 χλμ, με τελική κατάληξη στο Λαύριο.
Το θέμα των αδειοδοτήσεων
Σύμφωνα με πληροφορίες, το σχέδιο που θα προτείνει ο Έλληνας Πρωθυπουργός στην Σύνοδο Κορυφής της Παρασκευής θα προτείνει συγκεκριμένα μέτρα, όπως fast track αδειοδότησης σε έργα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και διασύνδεσης των δικτύων της Ε.Ε.
Σε αυτή τη λογική θα γίνεται αναφορά στον πρόσφατα ψηφισμένο κανονισμό με τον οποίο επιταχύνεται η αδειοδότηση έργων ΑΠΕ. Ένα δεύτερο μέτρο που φέρεται να προτείνει η ελληνική πλευρά αφορά στη χρηματοδότηση τέτοιων έργων, μέσα από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων αλλά και του προγράμματος «Διασυνδέοντας την Ευρώπη».
