Την τελευταία Τετάρτη του Ιουνίου, με την υποστήριξη της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, της Google και της ομάδας C. Ioannina, διοργανώθηκε ημερίδα για το πώς τα Ιωάννινα θα εξελιχθούν σε έναν κόμβο ψηφιακής οικονομίας και καινοτομίας, φέρνοντας για πρώτη φορά στο ίδιο τραπέζι συζήτησης φορείς του τεχνολογικού οικοσυστήματος που αναπτύσσεται στην πόλη.
Τα Ιωάννινα είναι περιοχή που έχει παραδοσιακά έναν ισχυρό πρωτογενή τομέα με ηγέτιδες επιχειρήσεις σε εθνικό επίπεδο. Μετά την ολοκλήρωση των αυτοκινητοδρόμων, όπου η πόλη σταμάτησε να είναι απομονωμένη από την υπόλοιπη ενδοχώρα, άρχισε να αναπτύσσεται σημαντικά και ο κλάδος του τουρισμού.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, συντελείται μία ακόμη αλλαγή. Διεθνείς τεχνολογικές επιχειρήσεις ιδρύουν παραρτήματα στην πόλη, τοπικές τεχνολογικές επιχειρήσεις αντλούν κεφάλαια από διεθνή επενδυτικά κεφάλαια και ανοίγονται σε αγορές του εξωτερικού, εξ αποστάσεως εργαζόμενοι εγκαθίστανται στην περιοχή και ψηφιακοί νομάδες την επισκέπτονται, εμπλουτίζοντας με αυτόν τον τρόπο το τουριστικό και πολιτιστικό αποτύπωμά της.
Θα μπορούσε κανείς να πει πως πρόκειται για την περίφημη αλλαγή παραδείγματος κατά τον Τόμας Κουν. Μετά από μία παρατεταμένη περίοδο κρίσης, αναδύεται ένα τεχνολογικό οικοσύστημα. Διευρύνεται το παραγωγικό μοντέλο των Ιωαννίνων και της Ηπείρου από ένα νέο οικονομικό κλάδο, αυτόν της ψηφιακής οικονομίας και καινοτομίας.
Ο αναγκαίος συντονισμός
Οι φορείς που άμεσα ή έμμεσα συνιστούν το οικοσύστημα και έχουν πρόσβαση σε εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους είναι πολλοί: νεοφυείς επιχειρήσεις, τεχνολογικά κέντρα διεθνών εταιρειών, τεχνοβλαστοί, εργαστήρια του πανεπιστημίου, ερευνητικά ινστιτούτα, αστικές και κοινωνικές εταιρείες, επιμελητήρια, δήμοι, περιφέρεια. Για να παράγουν προστιθέμενη αξία οι δράσεις όλων των φορέων, θα πρέπει να είναι συμπληρωματικές και εναρμονισμένες μεταξύ τους. Για να επιτευχθεί αυτό, η βέλτιστη λύση είναι να δημιουργηθεί ένας εξωτερικός φορέας που θα αναλάβει τον συντονισμό των επιμέρους μερών.
Επιπλέον, κατά το πρότυπο των οργανισμών διαχείρισης τουριστικών προορισμών, χρειάζεται ένας οργανισμός να αναλάβει την προώθηση της περιοχής ως τεχνολογικό κέντρο και την προσέλκυση μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών για ίδρυση παραρτημάτων, ώστε να αναπτυχθεί και άλλο η τοπική αγορά εργασίας στον κλάδο.
Στο πνεύμα της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού, η επιχειρηματικότητα της Ηπείρου χρειάζεται να γίνει ψηφιακή εξ ορισμού. Είτε εφαρμόζοντας πολιτικές που διευκολύνουν την ίδρυση εξωστρεφών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς της ψηφιακής οικονομίας και καινοτομίας και σε όμορα αντικείμενα. Είτε εφαρμόζοντας πολιτικές που διευκολύνουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων, αφενός σε επίπεδο παραγωγής ώστε να αποκτήσουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, αφετέρου σε επίπεδο πωλήσεων και προώθησης, ώστε να μπορούν να εισέλθουν ευκολότερα σε αγορές του εξωτερικού.
Τέλος, χρειάζεται να ενισχυθούν οι ψηφιακές δεξιότητες του τοπικού ανθρώπινου δυναμικού. Ειδικά αυτών που μπορούν να μετατρέψουν ήδη υπάρχουσες γνώσεις, σε δεξιότητες της ψηφιακής οικονομίας. Για παράδειγμα, ένας μαθηματικός, που έχει το θεωρητικό υπόβαθρο για να εργαστεί ως αναλυτής δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης, και του λείπουν οι πρακτικές δεξιότητες που χρειάζεται η αγορά, να μπορεί να τις αποκτήσει και να τις πιστοποιήσει.
Η μεγάλη ευκαιρία για τα Ιωάννινα είναι ο κλάδος της ψηφιακής οικονομίας και καινοτομίας, να αναπτυχθεί ομότιμα και ισότιμα, δίπλα από τους κλάδους του πρωτογενή τομέα και του τουρισμού, θέτοντας έτσι ισχυρά θεμέλια για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, στις επόμενες δεκαετίες, που θα κορυφώνεται ο ψηφιακός μετασχηματισμός παγκοσμίως.
* Ο Τάσος Κούτλας είναι σύμβουλος σε θέματα ψηφιακού μετασχηματισμού, τεχνολογίας και επικοινωνίας και εργάζεται ως Αναπληρωτής Διευθυντής Ψηφιακών Λύσεων Ευρώπης σε διεθνή τεχνολογική εταιρεία και είναι συν-ιδρυτής της ομάδας C. Ioannina.
