Αυξάνονται τα δάνεια που έχουν δώσει συνολικά οι τράπεζες (υπόλοιπα δανείων που είναι σε ισχύ) τα οποία προσέγγισαν τα 152 δισ. ευρώ ταυτόχρονα με την αύξηση των υγιών δανείων και τη βελτίωση του χαρτοφυλακίου των τραπεζών, ενώ μειώνονται τα κόκκινα δάνεια (ΜΕΔ) σε 8,7% από 12,8% στο σύνολο του τραπεζικού συστήματος.
Η εξέλιξη είναι σημαντική και εξηγεί γιατί η μείωση των κόκκινων δανείων ουσιαστικά επέτρεψε στις τράπεζες να επαναλάβουν τη δραστηριότητά τους που είναι να χρηματοδοτούν κι έτσι συνέβαλαν στην έντονη αναπτυξιακή πορεία των δύο τελευταίων ετών. Η αύξηση το 2022 στο σύνολο των δανείων στα 151,8 δισ. (από 144 δισ. ευρώ που ήταν το 2021 ευρώ είναι 5,3%) και προέρχεται ουσιαστικά από την αύξηση στα επιχειρηματικά δάνεια που αυξήθηκαν κατά 8,7%.
Το σύνολο των υγιών- εξυπηρετούμενων δανείων έχει αυξηθεί κατά 10,2% και οφείλεται επίσης στα επιχειρηματικά δάνεια (+15,4%). Τα επιχειρηματικά δάνεια ως σύνολο φθάνουν πλέον τα 113,3 δισ. ευρώ και αποτελούν περίπου το 75% των συνολικών δανείων. Το ποσοστό των κόκκινων δανείων μεταξύ του υποσυνόλου των επιχειρηματικών φθάνει το 7,6%.
Τα κόκκινα δάνεια (ΜΕΔ), μειώθηκαν κατά 5,2 δισ. ευρώ (ή 28,2%) στο τέλος του 2022 σε 13,2 δισ. ευρώ, από 18,4 δισ. ευρώ, το 2021. Η νέα μείωση των ΜΕΔ το 2022 οφείλεται σε απευθείας πωλήσεις στην δευτερογενή αγορά, σε εισπράξεις και διαγραφές δανείων κυρίως όμως όπως στην ταξινόμηση των δανείων σε διακρατούμενα προς πώληση (προσεχώς με ενεργοποίηση εκ νέου του «Ηρακλή»).
Εκ νέου «Ηρακλής» με τις εγγυήσεις να μειώνονται στα 17,4 δισ. ευρώ
Άλλωστε γενικά η μείωση των κόκκινων δανείων οφείλεται στις τιτλοποιήσεις όπου το πρόγραμμα «Ηρακλής» έπαιξε κομβικό ρόλο και βοήθησε τις τράπεζες να τιτλοποιήσουν κόκκινα δάνεια και να απαλλάξουν σε μεγάλο βαθμό το χαρτοφυλάκιό τους.
Ωστόσο τα κόκκινα δάνεια δεν έχουν φύγει από το σύστημα, γεγονός που εξηγεί από τη μία πλευρά τις πιέσεις της ΤτΕ που θέλει να δει πρόοδο και ενεργοποίηση του προγράμματος χρηματοδότησης χρεωμένων εταιριών οι οποίες μπορούν να γίνουν βιώσιμες από funds, servicers και τράπεζες, ενώ από την άλλη η μεγάλη συνδρομή του «Ηρακλή» εξηγεί γιατί οι τράπεζες θα ήθελαν να επαναλειτουργήσει μετά την απόσυρση των πιέσεων της Eurostat, καθώς έτοιμες τιτλοποιήσεις «πάγωσαν» εν αναμονή της (θετικής τελικά) κρίσης της Κομισιόν.
Το ενδεχόμενο νέας παράτασης του Ηρακλή εξετάζεται σύμφωνα με την Έκθεση της ΤτΕ που σημειώνει ότι το συνολικό απόθεμα των ΜΕΔ που έχει ενταχθεί στον Ηρακλή φθάνει τα 43,8 δισ. ευρώ (από 47,9 δισ. ευρώ τον Ιούνιο του 2022) και οι εγγυήσεις του Ελληνικού Δημοσίου είναι πλέον 17,4 δισ. ευρώ.
Περίπου 110 εκατ. ευρώ η καθαρή αύξηση κόκκινων δανείων πέρυσι
Στο τέλος του 2022 τα ρυθμισμένα δάνεια έφθαναν τα 11.414 από 15.238 το 2021. Τα εξυπηρετούμενα ρυθμισμένα δάνεια ήταν 6.638 μειωμένα από 8.037 ρυθμισμένα εξυπηρετούμενα δάνεια το 2021 γεγονός που οφείλεται κυρίως σε τιτλοποίησή τους. Αντίστοιχα μειώθηκαν περισσότερο και τη μη εξυπηρετούμενα ρυθμισμένα δάνεια σε 4.776 από 7.201 το 2021.
Αυτά καθώς τα δάνεια αβέβαιης είσπραξης μειώθηκαν σε 4 δισ. ευρώ από 6,53 δισ. ευρώ το 2021. Η ποσοστιαία μείωση είναι 38,1%. Ωστόσο η άνοδος του πληθωρισμού και η άνοδος των επιτοκίων της ΕΚΤ έκανε πιο δύσκολες τις συνθήκες και έτσι τα νέα κόκκινα δάνεια ήταν περισσότερα από αυτά που έγιναν υγιή. Ωστόσο η «καθαρή» αύξηση (νέα κόκκινα έναντι παλαιών που εξυγιάνθηκαν) ήταν πολύ μικρή το 2022, μόλις 110 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ το 2022 τα νέα κόκκινα δάνεια ήταν 2,545 δισ. ευρώ, ενώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που εξυγιάνθηκαν ήταν 2,434 δισ. ευρώ, «αφήνοντας καθαρές ροές προς μη εξυπηρετούμενα δάνεια 110 εκατ. ευρώ».
Με εξαίρεση το δεύτερο τρίμηνο του 2022 που αυξήθηκαν πολύ τα ΜΕΔ (155 εκατ. ευρώ), στα υπόλοιπα τρία τρίμηνα η τάση ήταν οριακά αρνητική, αναφέρει η ΤτΕ. Οι δείκτες αναφέρει η ΤτΕ μπορεί να επηρεάζονται αυξητικά ή μειωτικά λόγω π.χ. πωλήσεων ΜΕΔ ή πιστωτικής επέκτασης.
Πως διαμορφώνονται τα ΜΕΔ
Τα ΜΕΔ παρουσιάζουν την εξής εικόνα σύμφωνα με την ΤτΕ στο τέλος του 2022:
- Τα δάνεια σε καθυστέρηση 1 έως 90 ημέρες αυξήθηκαν 22,6%, και φθάνουν τα 4,9 δισ. ευρώ από 4 δισ. ευρώ το τέλος του 2021. Η αύξηση προέρχεται κυρίως από επιχειρηματικά δάνεια σε καθυστέρηση 1 έως 30 ημέρες. Ο λόγος των δανείων σε καθυστέρηση από 1 έως 90 ημέρες προς το σύνολο των υγιών δανείων σε 3,6%, έναντι 3,2% στο τέλος του 2021.
- Τα δάνεια σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών μειώθηκαν κι άλλο κατά 23,1% σε 4,4 δισ. ευρώ (το 33,2% των ΜΕΔ), από 5,7 δισ. ευρώ. Το 77% των ΜΕΔ που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία είναι σε καθυστέρηση μεγαλύτερη του ενός έτους, ποσοστό αυξημένο σε σχέση με το τέλος του 2021 (69,8%).
- Το ποσοστό καθυστέρησης μεγαλύτερης του έτους για τα επιχειρηματικά ΜΕΔ είναι το μεγαλύτερο και φθάνει το 84,4%. Για τα στεγαστικά είναι 58,7% και για τα καταναλωτικά δάνεια είναι 68,2%.
- Το 36,2% των ΜΕΔ αφορά καταγγελμένες απαιτήσεις, οι οποίες στο τέλος του 2022 ανήλθαν σε 4,8 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 22,3% σε σχέση με το τέλος του 2021 (6,2 δισ. ευρώ), κυρίως λόγω των συναλλαγών πωλήσεων μέσω τιτλοποίησης.
- Το σύνολο των ρυθμισμένων (forborne) δανείων το 2022 υποχώρησε στα 11,4 δισ. ευρώ, από 15,2 δισ. ευρώ στο τέλος τους 2021, και είναι το 7,5% του συνόλου των δανείων (έναντι 10,6% το 2021). Η μείωση των ρυθμισμένων δανείων από τον Ιούνιο του 2021 οφείλεται κυρίως στις συναλλαγές τιτλοποίησης και πώλησης ΜΕΔ που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια.
- Το 13,2% των ήδη ρυθμισμένων δανείων εμφανίζει καθυστέρηση άνω των 90 ημερών, ποσοστό ελαφρά μειωμένο σε σχέση με το τέλος του 2021 (13,8%).
- Το 65,6% των ΜΕΔ άνω των 90 ημερών δεν έχει ρυθμιστεί, έναντι 63,2% στο τέλος του 2021. Ανάλογα με την κατηγορία των δανείων τα ποσοστά διαμορφώνονται σε 62,1% για τα στεγαστικά, σε 75,7% για καταναλωτικά και σε 64,4% για επιχειρηματικά δάνεια αντίστοιχα.
- Οι διαγραφές δανείων το 2022 ανήλθαν σε 1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 0,6 δισ. ευρώ αφορούν καταγγελμένες απαιτήσεις, κυρίως επιχειρηματικών δανείων (0,5 δισ. ευρώ).
- Συνολικά 264 εκατ. ευρώ, ή 2% των ΜΕΔ, αφορούν απαιτήσεις που έχουν υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας και για τις οποίες εκκρεμεί η έκδοση τελεσίδικης δικαστικής απόφασης. Από αυτά, 116 εκατ. ευρώ αφορούν απαιτήσεις που έχουν ήδη καταγγελθεί.
- Τα δάνεια αυτής της κατηγορίας αφορούν είτε φυσικά πρόσωπα (π.χ. ν. 3869/201050) είτε νομικά πρόσωπα (π.χ. ν. 4307/2014, Πτωχευτικός Κώδικας).
- Περίπου το 4,5% των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων έχει υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα καταναλωτικά δάνεια είναι 3,4%.
